Güney Kore'de muhalefet partileri, dün geceki sıkıyönetim ilanı nedeniyle Devlet Başkanı Yoon Seuk Yeol'un görevden azledilmesi için Ulusal Meclise önerge sundu.
Yonhap'ın haberine göre, 6 muhalefet lideri, sıkıyönetim ilan eden Yoon'un görevden alınması için harekete geçti.
191 MİLLETVEKİLİNİN İMZASIYLA AZİL ÖNERGESİ SUNULDU
Ülkede artan istifa çağrılarıyla karşı karşıya kalan Yoon'un azli için verilen önerge 191 milletvekili tarafından imzalanarak Ulusal Meclise sunuldu.
Muhalefetteki Demokratik Parti lideri Lee Jae-myung, diğer muhalefet liderleri ile yaptığı görüşmede, "Yoon, bir kere başarısız oldu ve yeniden deneyecek, ama bundan daha ciddi riskler söz konusu. Kuzey Kore'yi kışkırtma, ateşkes hattını bozma ve silahlı çatışmaya yol açacak daha büyük riskler var." ifadelerini kullandı.
Ayrıca Lee'nin de aralarında bulunduğu muhalefet parti liderleri, Ulusal Meclisin önünde Yoon'un istifası talebiyle protesto yaptı.
SAVUNMA BAKANI ÖZÜR DİLEYEREK İSTİFASINI SUNDU
Güney Kore'de yaklaşık altı saat süren sıkıyönetim ilanından sonra Savunma Bakanı Kim Yong-hyun, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'e istifasını sundu.
Güney Kore Savunma Bakanı Kim Yong-hyun, Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol'un 6 saatlik sıkıyönetim ilanının kamuoyunda büyük endişe yarattığı için özür dileyerek, istifasını sundu. Savunma Bakanı Kim, sıkıyönetimin uygulanmasında tüm sorumluluğu üstlendiğini belirterek, görev alan askeri personelin kendi emirlerini yerine getirdiğini, dolayısıyla durumdan yalnızca kendisinin sorumlu tutulması gerektiğini kaydetti.
Kim Yong-hyun, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'e sıkıyönetim ilan etmesini, kendisinin tavsiye ettiğini, söyleyerek, “Yaşananlar nedeniyle vatandaşlardan özür diliyorum. Devlet başkanına istifamı sundum” ifadelerini kullandı.
GÜNEY KORE'DE KABİNE ÜYELERİ, SIKIYÖNETİM NEDENİYLE TOPLU İSTİFAYA HAZIR OLDUKLARINI BİLDİRDİ
Güney Kore'de Bakanlar Kurulu üyeleri, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un dün geceki sıkıyönetim kararıyla yaşanan kargaşanın sorumluluğunu üstlenmek amacıyla toplu istifalarını sunmaya hazır olduklarını açıkladı.
Yonhap'ın haberine göre, Başbakan Han Duck-soo tarafından düzenlenen toplantıya katılan kabine üyeleri, halkta endişe yaratan ve kargaşaya yol açan sıkıyönetim kararının sorumluluğunu üstlenmek üzere toplu istifa niyetlerini dile getirdi.
Toplantının ardından basına açıklamada bulunan Adalet Bakanı Park Sung-jae, "Görevime devam etmek gibi bir niyetim yok." ifadesini kullandı.
İktidar partisinin lideri Han, Yoon'un görevden alınmasını talep etti
İktidardaki Halkın Gücü Partisinin (PPP) lideri Han Dong-hoon, basına yaptığı açıklamada, dün geceki sıkıyönetim ilanı nedeniyle Yoon'un görevden azledilmesine yönelik talebini Başbakan Han ve diğer üst düzey hükümet yetkilileriyle yaptığı görüşme sırasında ilettiğini belirtti.
Öte yandan, PPP'den yapılan açıklamada, kaldırılan sıkıyönetim ilanının ardından alınacak tedbirleri, Yoon'un olası azlini, Bakanlar Kurulu'nun toplu istifasını ve Savunma Bakanı Kim Yong-hyun'un görevden alınmasını görüşmek üzere acil bir genel kurul toplantısı düzenlendiği, milletvekillerinin Yoon’un partiden ayrılması konusunda ikiye bölündüğü kaydedildi.
GÜNEY KORE'DE AZİL SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
Güney Kore'de azil süreci bir siyasinin, "güçlerini kötüye kullanması ve anayasayı ihlal etmesi" halinde başlatılabiliyor.
Ülkedeki bir devlet başkanının görevden alınması için Ulusal Meclise sunulan azil önergesinin, meclisin üçte ikisi tarafından onaylanması gerekiyor. Diğer siyasilerin azli için ise salt çoğunluk yeterli oluyor.
Önergenin mecliste 72 saat içerisinde oylanması gerekiyor.
Ardından Anayasa Mahkemesi, azil sürecine ilişkin kanıtları dinleyip değerlendirmek üzere duruşma düzenliyor. Mahkemenin, azli onaylamak veya reddetmek için 6 ay süresi bulunuyor. Mahkemedeki 9 yargıçtan 6'sının kararı onaylaması halinde lider görevden alınıyor.
Bu durumda 60 gün içerisinde yeni başkanın seçilmesi gerekiyor. Bu süreç, bir devlet başkanının istifa etmesi durumunda da geçerli oluyor.
İŞTE DÜN YAŞANANLAR
ASKERLERİN MECLİS BİNASINI İŞGAL GİRİŞİMİ
Sıkıyönetim ilan edilen Güney Kore'de askerlerin meclis binasına giriş anına ait güvenlik kamerası görüntüleri yayınlandı. Meclisin yanında bulunan bir futbol sahasına helikopterlerle inen özel kuvvetlere mensup askerler, binanın pencerelerini kırdıktan sonra içeriye giriyor. Mecliste bulunan milletvekillerinin askerlere karşı koymasının ardından parlamento koridorlarında arbede meydana geliyor.
SOMUT BİR TEHDİTTEN BAHSETMEDİ
Yoon dün yerel saatle 23:00'te televizyondan yayımlanan sıkıyönetim ilanında ülkeyi "Kuzey Kore ve devlet karşıtı güçlere karşı savunmak ve özgür anayasal düzeni korumak için sıkıyönetime gerek duyulduğunu" söyledi. Ancak belirli bir tehditten bahsetmedi.
ASKERLER PARLAMENTO BİNASINA KIRILAN PENCERELERDEN GİRMEYE ÇALIŞTI
Sıkıyönetim ilanından sonra askerler parlamento binasına kırılan pencerelerden girmeye çalışırken, askeri helikopterler uçtu. Parlamentodaki görevliler, askerleri geri püskürmek için yangın söndürücüler kullandı.
EYLEMCİLERLE POLİS ARASINDA ARBEDE YAŞANDI
Muhalefetin çağırısı üzerine parlamento binası önünde toplanan eylemciler ve polis arasında da arbede yaşandı.
Bu noktada ordu parlamentonun ve siyasi partilerin faaliyetlerinin yasaklanacağını ve medyanın da sıkıyönetim komutanlığının kontrolü altında olacağını açıkladı.
Milletvekilleri de barikatları aşıp, parlamento salonuna girmeyi başardı. Sıkıyönetim ilanından saatler sonra 300 üyeli parlamentoda toplanan 190 milletvekili oybirliğiyle sıkıyönetimin kaldırılmasını talep eden bir karar aldı. Karara Yoon'un partisinden 18 milletvekili de destek verdi.
Parlamentonun önünde toplanan kalabalık, milletvekillerinin oylamasını sevinç gösterileriyle karşıladı.
Güney Kore anayasasına göre, parlamento çoğunluğunun talep etmesi halinde sıkıyönetimin kaldırılması gerekiyor.
DEVLET BAŞKANI SIKIYÖNETİMİ KALDIRMAYI KABUL ETTİ
Parlamentodaki oylamanın ardından sabaha karşı yeniden televizyona çıkan Yoon "Biraz önce Ulusal Meclis, sıkıyönetimin kaldırılmasını talep etti ve sıkıyönetim operasyonları için konuşlandırılan ordu birliklerini geri çektik. Ulusal Meclis'in kararını kabul edeceğiz ve kabine toplantısında sıkıyönetimi kaldıracağız" dedi.
DANIŞMANLARI İSTİFA ÖNERİSİNDE BULUNDU, KENDİ PARTİSİ BİLE KABİNENİN İSTİFASINI İSTEDİ
Yoon'un danışmanları da toplu halde istifa etme önerisinde bulunurken, kendi partisi bile kabinesinin istifasını istedi.
Devlet Başkanı Yoon'un kendi partisi Halkın İktidari Partisi de tüm kabinenin ve Savunma Bakanı Kim Yong-un'un istifa etmesi çağrısı yaptı.
EN BÜYÜK İŞÇİ SENDİKASINDAN GREV ÇAĞRISI
Güney Kore'nin en büyük işçi sendikası birliği, Kore İşçi Sendikaları Konfederasyonu Koalisyonu eylem ve Yoon istifa edene kadar grev çağrısı yaptı.
Metal İşçileri Sendikası da, hükümetin istifa etmemesi halinde 11 Aralık'tan itibaren greve gideceklerini açıkladı.
'SİYASİ SALDIRILARI SAVUŞTURMAK İÇİN BİR TAKTİK'
Yoon'un partisi 300 üyeli parlamentoda 108 sandalyeye sahip. Cumhurbaşkanı istifa eder ya da görevden alınırsa, yerine Başbakan Han Duck-soo geçecek ve 60 gün içinde yeni seçimler yapılana kadar cumhurbaşkanlığı görevine vekalet edecek.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken de Yoon'ın sıkıyönetimi kaldırmasını memnuniyetle karşıladıkların söyledi ve "Siyasi anlaşmazlıkların barışçıl yöntemlerle ve hukukun üstünlüğüne dayalı olarak çözülmesini bekleye devam ediyoruz" dedi.
Yoon'un geçtiğimiz aylarda parlamentonun kontrolünü kaybeden hükümeti, muhalefetin iktidarı zayıflatmayı amaçlayan bir dizi yasa tasarısı ve önergesiyle karşı karşıyaydı.
Siyasi gözlemciler, Yoon'un siyasi saldırıları savuşturmak için antidemokratik bir taktik olarak sıkıyönetim ilan ettiğini söylüyor.
YOON SUK YEOL KİMDİR?
Güney Kore'de Mart 2022 seçimlerinde iktidara gelen Yoon Suk Yeol, bir yıl öncesinde geniş çaplı bir yolsuzluk skandalına dahil olan eski muhafazakar cumhurbaşkanı Park Geu-hye'ye başarılı şekilde açtığı dava ile popülerlik kazandı.
Yoon, seçim kampanyası boyunca sık sık pot kırdığı için eski ABD Başkanı Donald Trump'a benzetildi.
Örneğin 1980 yılında düzenlenen bir gösteride protestoculara toplu katliam ile suçlanan eski başkan Chun Doo-hwan için "İyi bir siyasetçi" tanımlamasını kullandı.
Güney Kore, gelişmiş dünyada en kötü kadın hakları siciline sahip ülkelerden biri.
Yoon ise Cinsiyet Eşitliği ve Aile Bakanlığı'nı yürürlükten kaldıracağını taahhüt etti, ülkedeki düşük doğum oranlarının sebebini giderek yükselen feminist hareketi olarak gösterdi.
Yoon, seçim kampanyası boyunca Kuzey Kore'nin olası saldırısına karşı yeni teknolojiler geliştireceğini söyledi.
Ayrıca Kuzey Kore'de Kim Jong-un'un rejimine karşı uygulanan yaptırımları desteklediğini ilan etti.
Yoon aynı zamanda Çin'e karşı da daha sert bir tavır almak istediğini söyledi.
Çin'in büyümesini ve bölgedeki hakimiyetini kontrol altında tutmayı amaçlayan ABD Avustralya, Hindistan ve Japonya arasında Quad adıyla bilinen Dörtlü Güvenlik Diyalogu ile daha yakın şekilde çalışmak istediğini de ifade etti.
GÜNEY KORE'DE DAHA ÖNCE YAŞANAN AZİL SÜREÇLERİ
Eski Devlet Başkanı Park Geun-hye, rüşvet, görevi suistimal ve diğer suçlamalar nedeniyle Mart 2017'de görevinden azledilmiş, ardından tutuklanarak hapse atılmıştı.
Park, yolsuzluk suçlamalarıyla cezaevinde 5 yıl kaldıktan sonra Aralık 2021'de başkanlık affıyla serbest bırakılmıştı.
Eski Devlet başkanı Roh Moo-hyun da 2004’te görevinden azledilmişti ancak Anayasa Mahkemesi, Roh'un görevden alınması talebini reddetmişti.
YOON VE EŞİNE YÖNELİK İDDİALAR GÜNDEMDE
Güney Kore'de muhalefetin, yalnızca birkaç saat süren sıkıyönetim kararının arkasında, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol ve eşi Kim Keon-hee hakkındaki "yolsuzluk ve seçimlerde nüfuz ticareti" gibi iddialarının bulunduğunu savunması, son dönemde kamuoyunu meşgul eden bu iddiaları gündeme getirdi.
Yoon'un sıkıyönetim ilan etmesinin ardından muhalefet cephesinde, ülkede bir savaş ve kriz ortamının olmadığı, Yoon'un kararının arkasında, hakkındaki yolsuzluk iddialarının bulunduğu değerlendirmeleri yapıldı.
- Seçimlerde "nüfuz ticareti" iddiaları
Yoon hakkında, yolsuzluk dışında ön plana çıkan iddialar arasında seçimler sonuçlarına etki eden "nüfuz ticareti" yer alıyor.
Son aylarda ulusal basında çıkan haberlerde, iş adamı Myung Tae-kyun'un Yoon ve eşi Kim ile "yakınlığını" kullanarak iktidardaki Halkın Gücü Partisinin (PPP) seçim adayları hakkındaki bilgilere eriştiği ve eski PPP milletvekili Kim Young-sun'un başka bir seçim bölgesine nakledilmesinde rol oynadığı" iddiaları yer aldı.
Muhalefetteki Demokrat Parti, bu iddiaları gerekçe göstererek Devlet Başkanı Yoon'un azli için çağrı yaptı.
Devlet Başkanlığı Ofisi ise iş insanı Myung'un, Yoon ve eşi Kim ile "yakın" olduğu iddialarını reddetti.
Yoon, muhalefetin, kendisi ve eşi hakkındaki iddiaları üzerine 2 Eylül'de Ulusal Meclisin resmi açılışına katılmadı. Yoon böylece, 1980'lerden bu yana ülkedeki devlet başkanlarının Meclis açılışlarına katılma geleneğini bozmuş oldu.
Bu arada Yoon ve eşi Kim'in de dahil olduğu iddia edilen, 2022'deki meclis ara seçimlerinde meydana gelen "nüfuz ticareti skandalına" ilişkin soruşturma devam ediyor.
Savcılar, soruşturma kapsamında 27 Kasım'da, Yoon'un partisi PPP'nin 2022 seçimlerinde adayların belirlenmesine ilişkin belgeleri toplamak için genel merkez binasına baskın düzenledi.
- Halktan Yoon'a büyük tepki
Güney Kore Devlet Başkanı Yoon, muhalefetteki Demokrat Partinin desteklediği dilekçeyle 2 Temmuz'da Ulusal Meclisin halka açık dilekçe sayfasında 810 binden fazla vatandaşın azil çağrılarıyla karşı karşıya kaldı.
Dilekçede Yoon, yolsuzluk, Kuzey Kore ile savaş riskini kışkırtma, deprem ve tsunamide büyük hasar gören Japonya'nın Fukuşima Nükleer Santrali'nden arıtılmış radyoaktif suyun salınmasını engellemeyerek vatandaşlarını sağlık risklerine maruz bırakmakla suçlandı.
- Yoon'un eşine yönelik iddialar
Güney Kore'de Devlet Başkanı Yoon'un eşi Kim'in yüksek lisansını yaptığı Sookmyung Kadın Üniversitesi, lider eşinin 1999'da teslim ettiği yüksek lisans tezinde intihal yaptığı iddialarına ilişkin 2023'te soruşturma başlatmıştı.
Kim'in hisse senedi fiyatlarını manipüle ettiği de öne sürülmüştü. Bu iddianın araştırılmasına yönelik meclis önergeleri ise Yoon tarafından veto edilmişti.
Ayrıca, 2022'de Kim'in bir papazdan lüks hediyeler kabul ettiği iddia edilmiş, ekim ayında savcılar, bu suçlamaların ortadan kalktığını açıklamıştı.
İktidardaki Halkın Gücü Partisinin (PPP) lideri Han Dong-hoon, 17 Ekim'de Kim'in halka açık etkinliklere katılmaması gerektiğini söyleyerek Devlet Başkanı'nın eşi hakkındaki iddialarla ilgili "Halkın endişe ve kaygıları kesin olarak çözüme kavuşturulmalıdır." ifadesini kullanmıştı.
Devlet Başkanı Yoon daha sonra eşi hakkındaki iddialar için halktan özür dilemiş, "Kendisi daha dikkatli davranmalıydı ve kamuoyunda endişeye yol açmış olması tartışmasız bir şekilde yanlış." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Son olarak, Muhalefetteki Demokrat Parti, 14 Kasım'da lider eşi Kim ile ilgili suçlamalara yönelik özel bir soruşturma yapılmasını öngören tasarıyı, PPP'nin boykotuna rağmen parlamentoda onaylanmıştı.
kararının kaldırılmasına ilişkin verilen önerge, 190 milletvekilinin oyuyla kabul edilmişti. Ulusal Meclis Başkanlığı Ofisi, sıkıyönetimin, yapılan oylamanın ardından "hükümsüz" hale geldiğini açıklamıştı.
Yoon, bunun üzerine bakanlar kurulunu toplamış, kabinenin onayının ardından sıkıyönetimi sona erdirdiğini duyurmuştu.
