Kentte 1894 yılında kurulan ve son olarak Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii A.Ş. (TÜRASAŞ) Eskişehir Bölge Müdürlüğü olarak adı değiştirilen lokomotif fabrikasında, önceki yıllarda çalışan ve emekli olan vinç operatörlerinin bıraktığı ‘kar notları’ hatırası halen yaşatılıyor. Lokomotif fabrikasında çalışan vinç operatörleri, 1974 yılından itibaren 10 yıl boyunca Eskişehir'e ilk kar yağdığı tarihleri tebeşirle yerden 22 metre yükseklikteki çelik sütuna işledi. Operatörler emekli olup fabrikadan ayrılmasına rağmen çelik sütuna aldıkları notlar ise silinmedi. Eski ustalarının aldığı kar notlarını onların hatırası olarak kabul ettiklerini belirten işçiler, çelik sütundaki tebeşirli yazıları koruduklarını söyledi.
'O TARİHLERE BAKARAK KIYASLAMA YAPIYORUZ'
11 yıldır vinç operatörü olarak çalıştığını söyleyen Mustafa Altınkaynak, yazıların fabrika için güzel bir hatıra olduğunu söyledi. Altınkaynak, “Zamanında ustalarımız her ilk kar yağışında oraya nostalji, anı olarak yazmışlar. Bizler de oraya her çıkışımızda onları yad ediyoruz. Tabi ki o zamanlar teknoloji bu kadar gelişmediği için oraya bakarak, karın ilk ne zaman yağdığına bakıyorlarmış. Oradaki tarihleri bakarak biz de kıyaslama yapıyoruz. Tebeşirle yazmış ve o zamandan beri kimse ellememiş. Biz de silmiyoruz. Eski ustalarımızın bu geleneğini hatıraları olarak koruyoruz” dedi.
Daha önceki işçilerin başlattığı bu geleneği kendilerinin devam ettirdiklerini belirten işçi Mehmet Solak (51) ise, “Daha önce burada çalışanlar, çeşitli yerlere Eskişehir'e ilk kar yağdığı günleri tarihleriyle yazıyorlarmış. Biz ilk olarak vinç yürüme yolunda fark ettik. Orada sadece kendileri görüyormuş. Biz de aşağıda yeni tarihler yazarak onların hatıralarını devam ettiriyoruz. Onların görevini biz devraldık. İnşallah bizden sonra da bu gelenek devam eder” diye konuştu.
DEVRİM’İN ÜRETİLDİĞİ FABRİKA
TÜRASAŞ, ilk olarak 1894 yılında Anadolu-Bağdat Demiryolu Hattı'nın inşası sırasında bakım ve onarım atölyesi olarak Anadolu-Osmanlı Kumpanyası ismiyle kuruldu. 1920’de Eskişehir Cer Atölyesi ismini, 1970'te Eskişehir Lokomotif ve Motor Sanayii Müessesesi (ELMS), 1986'da Bakanlar Kurulu kararı ile bağlı ortaklık haline dönüştürülerek Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi A.Ş. (TÜLOMSAŞ) adını aldı. 2020 yılında 2186 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile TCDD’nin Bağlı Ortaklığından çıkarılarak Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii A.Ş. (TÜRASAŞ) kuruluşuna karar verildi. Türkiye'nin ilk Türk otomobili Devrim, 1961 yılında Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in talimatlarıyla burada üretildi. (DHA)