Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, katıldığı canlı yayında dış politikadaki gelişmelere değindi. Suriye ve İran konusunda değerlendirmelerde bulunan İbrahim Kalın, şunları söyledi:
Cumhurbaşkanı Erdoğan, yarın Rusya lideri Putin ve Ukrayna lideri Zelenskiy ile görüşecek.
ŞAM’LA YAPILAN ÜST DÜZEY GÖRÜŞME
Bu tabii ilk toplantıydı, bunların devamı gelecek. Biz baştan beri bu krizin daha fazla derinleşmiş savaşla değil, ancak müzakere yoluyla BM parametreleri çerçevesinde çözüleceğini söyledik. Ama rejim ayak diredi. Çeşitli bahanlerle Anayasa sürecini sabote etti, Astana sürecini tıkadı, Cenevre süreci adeta buharlaşmış oldu. Bizim temel kaygımız, savaşın devam etmemesi ve Suriye kaynaklı terör saldırılarının Türkiye’ye tehdit oluşturmaması ve insani krizin derinleşmemesi.
Bu üç başlık açısından baktığınızda bizim perspektifimiz hala aynı, değişmedi. Harekatlarımız olmasaydı, bölgede terör koridoru kurulacaktı. Suriye terör örgütlerinden temizlenmeli ve mülteciler için güvenli geri dönüş sağlanmalı. Suriye ile görüşmenin buraya yapacağı katkı bizim için önemli. Zaten kalkış noktamız da bu. Burada Türkiye’nin güvenlik kaygıları nedir. PKK’nın oradaki mevcudiyetidir, adı SDG olmuş,YPG/PYD olmuş önemi yok. Türk askeri orada olduğu için PKK devletinin kurulması önlendi.
Biz o saptamayı yapmasaydık PKK orada Irak sınırından Akdeniz’e kadar bir terör koridoru haline getirecek, devlet, devletçik gibi bir şey ilan edecekti. Bunu da Amerikan bayrakları altında yapacaktı. Bizim Suriye Kürtleriyle hiçbir sorunumuz yok. PKK’lı olmayan Kürtler, en büyük acıyı onlar çekiyor. PKK/YPG’nin tehdidinin ortadan kaldırılması Suriye’nin toprak bütünlüğü açısından da hayati öneme sahiptir. İkincisi, mültecilerin BM parametreleri çerçevesinde ülkelerine güvenli, onurlu ve gönüllü bir şekilde dönmelerini sağlayacak zeminin Suriye tarafında hazırlanması ve bununla ilgili birtakım güvenceler verilmesi.
SURİYE ADIM ATMAYA HAZIR MI?
O yönde bir olumlu işaret var. 28 Aralık’ta olumlu bir görüşme oldu . Olumlu işaretler, mesajlar alındı. Biz orada bir ucu belli olmayan bir sürecin içine giremeyiz. Biz mültecilerin geri dönüşü ve yerlerinden edilmiş Suriyelilerin insani bir muamele görmesi için de rejimin atacağı adımları da görmek istiyoruz. Tabii ilk görüşmede hepsinin karara bağlanması beklenemez, bu bir süreç.
11 yıl sonra ilk defa bu konularla ilgili bir temas kurduk. Bunun hayırlı neticeler vermesi rejimin bundan sonra atacağı adımlara, taşıdığı niyete ve sahip olduğu bir perspektife bağlı. Tabii ilk görüşmede hepsinin karara bağlanması beklenemez, bu bir süreç. Eğer bunları bizim iyi niyetimizle birleştirip kararlılığa dönüştürürse biz bu iki konuda, terörle mücadele ve mülteciler konusunda rahatlıkla adım atabiliriz.
ERDOĞAN-ESAD GÖRÜŞECEK Mİ?
Bununla ilgili belirlenmiş bir takvim yok. Öncelikle belki savunma bakanı, istihbarat başkanımızın yaptığı toplantının takibi ve devamı mahiyetinde toplantılar olabilir. Dışişleri bakanımızın toplantısı olacak ama takvimi belli değil. Önümüzdeki aylarda bu alanda yeni toplantılar, görüşmeler olabilir. Görüşmelerin cumhurbaşkanları düzeyine çıkması için henüz daha yapılması gereken çok şey var. Bugünden bir şey söyleyemem, önümüzdeki üç ay içinde mi olur, altı ay içinde mi olur, olur mu olmaz mı… Şu anda bunu söylemek için erken, sürecin seyrine bağlı.
Suriyeli muhalifleri baştan beri destekledik, desteklemeye de devam ediyoruz. Muhalif derken, Suriye halkının bir parçası olduğunu ve Suriye’nin geleceğinde kilit rol oynayacak aktörler olduğunu hatırlatalım. Buradan negatif bir anlam çıkmamalı. Bunlar son tahlilde en temel demokratik hakları ihlal edilmiş insanlar ve öbür insanlar için mücadele eden Suriyeliler. Biz bugüne kadar Suriye muhalefetini hiç yüzüstü bırakmadık. Bugün Mevlüt (Çavuşoğlu) beyin onlarla yaptığı toplantı, onlara tekrar bu güveni vermek içindi. Biz onlarla her zaman temas halindeyiz. Onları ortada bırakmak söz konusu değil. Bütün bunların nasıl seyredeceği rejimin tavrına bağlı. Türkiye bir el uzattı, bu eli havada bırakmayacaklarını düşünüyoruz.
MISIR’LA NORMALLEŞME HANGİ AŞAMADA?
Katar’daki el sıkışma 1,5 yıldır devam eden sürecin önemli aşamalarından birisiydi. Liderlerin el sıkışması önemli tabii. Ben buradan sonra hızlanacağını bekliyorum, kanaatim de o yönde. Mısır’la bizim ilişkilerimizin koptuğu süreci düşünürseniz, Mısır Doğu Akdeniz’de farklı ittifaklara girdi. Bunların da önemli bir kısmı Türkiye karşıtı ya da Türkiye’yi dışarıda bırakma üzerine kuruluydu. Bütün bu ittifakları yeniden farklı şekilde dizmek, Türkiye ile ilişkileri kurarken bu ittifakları makul bir düzeyde dönüştürmek zaman alabilir, bunu anlıyorum.
Mısır tarafının da böyle bir çaba içerisinde olduğunu düşünüyorum, kötü niyet, isteksizlikten ziyade. Yeniden bir konumlandırma yapmaya çalışıyorlar. Doğu Akdeniz’de herhangi bir projenin Türkiye olmadan yürüyemeyeceği tekrar norm haline geldi. Biz olumlu bir tutum içerisinde olmaya devam edeceğiz. Mısır tarafının da ben iyi niyetinin olduğunu düşünüyorum. Doğu Akdeniz’de ve tüm bölgede tekrar barış istikrar ve refahın adil paylaşımı noktasında hepimize katkılar sağlayacağını düşünüyorum bu yakınlaşmanın ve normalleşmenin.
İRAN’DA YAŞANAN GÖSTERİLER
İran’da yaşananlar üzüntü ve endişe verici. İran yönetimi de bir muhasebe içerisine girdi, bu ahlak polisiyle ilgili. Sistem içinde bir tartışma başladı bununla ilgili. İnşallah temel hak ve hürriyetleri koruma altına alan bir yapıya doğru evrilir. Ben İran yönetiminin bu yönde bir kararlılığı olduğunu görüyorum. Zaman zaman İran’ın Ermenistan yanlısı bazı tutumları Azerbaycan tarafını üzdüğü gibi bizi de üzüyor. Biz bunları da İran tarafıyla konuşuyoruz.”
