İnsanın en temel ihtiyaçlarından olan eğitim, özgürlük ve sosyal ilişkilerin sınırlandırıldığı bir dönemdeyiz. Ebeveynler de bu süreçte çocuklarını nasıl korumaları gerektiğini merak ediyor. Uzman Psikiyatris Dr. Selcen Esenyel, koronavirüs döneminde doğru ebeveyn tutumları ile ilgili önemli bilgiler verdi.
Uzman Psikiyatris Dr. Selcen Esenyel'in, İstanbul Gerçek'ten Berfin Bakay'ın sorularına verdiği yanıtlar şöyle:
-Korona dönemi ebeveynlerin çocuklarına sağlıklı tutumları nasıl olmalıdır ?Aile psikolojimizi nasıl koruyabiliriz?
Çocuklar ve ebeveynler stresli durumlara çeşitli şekillerde ve farklı şiddetlerde tepki verir. Ev içindeki bireylerin herhangi bir stresten etkilenme oranları yaş, gelişim düzeyi, entellektüel kapasite, bireysel ve sosyal destek, kişilik yapısı gibi faktörlere bağlı olarak değişir. Korona pandemisi döneminde COVİD-19 gribinin ülke ve dünya genelinde gidişatının belirsizliği sağlık kaygısını içinde barındırmakta . Bununla birlikte uzun süre evde kapanmalara neden olarak fiziksel aktivitelerimiz kısıtlandı, sosyal izolasyonlarla akran ve yakın çevre ilişkilerimiz olumsuz etkilendi, evdeki dengelerin değişmesi , ekonomik güçlüklerin yaşanması aile içi ilişkileri bozdu, sevdiğimiz veya tanıdığımız insanların üzücü sağlık haberleri ile artık tek amacımız ruh sağlığımızı korumak oldu.
Kendi ve aile psikolojimizi korumak kendi belirlediğimiz yeni düzene uymaya çalışmaktan geçmekte. Yoksa korona dönemindeki bu korkular, belirsizlikler, fiziksel ve sosyal tecrit deneyimleri ilk zamanlarda küçük yaş çocuklarda regresyon, tuturmalar, dikkatsizlik, sinirlilik, saldırganlık, sosyal geri çekilme ve ağlama gibi tepkilere neden olabilmekte. 3-18 yaş aralığını kapsayan bir çalışma sonucunda çocukların; ebeveynlerine bağımlılıklarının arttığı, dikkat dağınıklığı, iştahsızlık veya çok yeme gibi beslenme problemleri ile uyku sorunları ve sinirliik şikayetlerinin arttığı gözlenmiş. Uzun dönemde ailenin kendisine yeni bir düzen oluşturması ,aile bireylerinin uyumu sağlaması ve sürdürmesi korona döneminde aile psikolojisiini koruyan en birincil hedef olarak gözükmektedir.
-Peki bu düzen nasıl kurulmalıdır ki psikolojik iyilik halimiz devam etsin ?
Yeni düzende aşağıdaki başlıklarla ilgili kararlar alınması uyumu artırır:
YENİ SOSYAL ORTAM
Okulda arkadaşlarıyla görüşemeyen, sosyalleşemeyen, birçok spor, müzik aktivitesini akranlarıyla yapamayan çocuklar şimdi dört duvar arasında veya online olarak bilgisayar oyunlarda tanıştıkları miş gibi arkadaşlıkları devam ettirmeye çalışmaktalar. Daha önce edindikleri arkadaşlık bağların zayıflamasına izin vermeden, online veya yapılacak dışarda aktiviteyi birlikte yapmalarını destekleyerek ilişkilerini korumaya özen göstermeliyiz. Yoksa çoğunun tek arkadaşı bilgisayar olabiliyor.
ÇOCUKLARIN OKUL DEVAMLILIĞI, AKADEMİK BAŞARISINI DEVAM ETTİRMEK
Dersin başında kalamayan çocuklarınıza önemli bir nedenle birsüre online devam ettiğini ama online'ın gerçekten bir okul olduğunu, ciddiye almasını gerektiğini uygun bir dille ve yaşına uygun olarak anlatın. Sabah erken kalkma, okula hazırlık ve kahvaltı düzenin olması çocuğun online derslerine uyumunu, korona döneminde de kendi akademik başarısına önem vermesine neden olur.
OKUL DIŞI AKTİVİTELER DÜZENLEMEK, BOŞ ZAMANI YÖNETMEK
Dersler dışında çocuklarımıza söylediğimiz tek şey 'Sıkıldıysan aç bir kitap oku' olmakta. Zamanı yönetmek ve kendi ilgi ve uğraşlarını fark edecek şekilde çocuklarınızla ilgilenmeniz kendilerini bulmalarına neden olur. 8-10 yaşına kadar oyuncaklarıyla bolca oynamalarına akşamları ailecek herşeyi bırakıp yarım saat oyun vakti planlayarak boş zamanlarda eğlenmeyi öğrenme konusunda da bir rehber olmalıyız.
FİZİKSEL AKTİVİTEYE DEVAM ETTİRMEK
Özellikle daha önceki yaptıkları spor, bisiklet, paten gibi kendi yaptıkları uğraşlarını artımak, evde spor yapma ortamı sağlamak, ergenlerin hergün en az yarım saat-45 dakika evlerinin etrafında yürümesini sağlamak ev içinde size yardım etmelerini destekleyelim.
Korona döneminin psikolojik sağlamlığı için ailelerin duygularını yaşayabilmeye açık olması yani psikolojik esnekliğe sahip ebeveyn olmaları aile psikolojimizi koruyan önemli unsurlardan. Psikolojik esnekliğe sahip ebeveynler strese, öfkeye, umutsuzluğa veya yargılamaya tutunmazlar. Önemli olana odaklanmayı bilirler. Bu da ailelerin aktif, yapıcı ve dinamik kalmalarını sağlar. Hayatın normal ve normal dışı zorluklarıyla baş etme ve zorluklar karşısında esneyebilme ve normal duruma dönebilme ebeveynlerin psikolojik dayanıklılığına bağlıdır ve bu ailenin iyilik halini devam ettirir.
