CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba yazılı bir açıklama yaparak, salgın gibi afet veya kriz dönemlerinde esnafların gelir kaybının giderilmesi için çalışma yaptıklarını belirtti. Ağbaba, esnaf destekleri sigortası” ile mücbir sebeplerden etkilenen tüm esnaf gruplarının destekleneceğini, böylece esnafların sosyal devlete güvenlerini yeniden inşa edileceğini ifade etti. Ağbaba açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
İKTİDAR ESNAFI AÇLIĞA TERK ETTİ
– Salgın döneminde esnaflarla ilgili sayısız açıklama, toplantı ve çalışmalar yaptık. Esnaf ve esnaf gruplarıyla sürekli iletişim halinde kalarak onların sorunlarını kamuoyuna duyurmaya çalıştık. Genel Başkanımız Kemal Kılıçdaroğlu'nun öncülüğünde kurduğumuz Esnaf Bürolarımızla, tüm Türkiye'de esnaflarımızın taleplerini dile getirdik. İktidar bu süreçte esnafın hiçbir beklentisini karşılamadığı gibi esnafın taleplerini kulak tıkayarak onları adeta açlığa terk etti.
– Biz, CHP olarak, sadece sorunları dile getiren değil, aynı zamanda çözüm üreten de bir partiyiz. Esnafların gelir kaybına karşı desteklenmesi için Esnaf Destekleri Sigortası çalışmamızı tamamladık. İşsizlik Sigortası Kanunu'na, esnaf ve sanatkâr için İşsizlik Fonu işlevini görecek olan ‘Esnaf Ahilik Sandığı' oluşturulmasını teklif ediyoruz. Bu sandık kepenk kapatan esnafın bir nevi işsizlik ödeneğinde olduğu gibi aylık işsizlik maaşı almasını amaçlamaktadır. Fon 2017 yılından itibaren yasal olarak var olmasına rağmen henüz hayata geçmemiştir. Fonunun devlet tarafından tek taraflı yürürlüğe konması ve yardım alanlarını genişletmesi ile esnaf ahilik desteği fonunun bu süreçte Esnaf Destekleri Sigorta Fonu'na dönüştürülmesi, esnafın salgın sürecinde ve bundan sonraki mücbir sebeplerde sürekli bir gelir desteğine sahip olmasına imkân tanıyacaktır.
DEVLET FİNANSE ETMEYE BAŞLAYABİLİR
– Devlet, Esnaf Ahilik Sandığı primi öder. Esnaf Ahilik Sandığı primi sigortalının 5510 sayılı Kanunun 80 ve 82 inci maddelerinde belirtilen prime esas günlük kazançlarından, %2 sigortalı ve %1 Devlet payı olarak alınır maddesi yer almaktadır. Bu madde Esnaf Destekleri Fonu kapsamında devlet payı yüzde 2, esnaf desteği ise yüzde 1 olarak değiştirilebilir. Devlet, 2017 yılından bugüne ve salgın sonrasına kadar %2'lik katkısına ek olarak, esnafın fona ödemesi gereken yüzde 1'lik katkı payını üstlenip fona yüzde 3'lük katkı desteğini kendisi aktarabilir. Bu şekilde fonda biriken miktar bu süre içerisinde esnafa işsizlik ödeneği olarak ödenebilir.
– Ekonomik ve sektörel krizler ile büyük salgın süreçlerinde esnaf destekleri sigortası fonu, esnafların kriz süreçlerinde gelir kaybını desteklemek amacıyla kullanılabilir. Mücbir sebeplerden kaynaklı olarak etkilenen tüm esnaf ve esnaf grupları ‘'esnaf destekleri sigortası fonundan'' destek alabilecektir. Bu yönüyle yaşadığımız salgın krizi ile birlikte etkilenen ve yeteri kadar desteklenmeyen esnaflarımız, böylesi bir durumun tekrarında sosyal devleti yanında bulmuş olacaktır. Bu aşamada fondan yararlanma şartları kaldırılabilir.
– Esnafa fondan aylık prime esas kazancının yüzde 80'ini maaş desteği olarak verilebilir. Maaş desteği için esnaf ahilik sandığında belirtilen ‘brüt asgari ücretin yüzde 80’inden fazla olamayacak' şartı esnaf destekleri sigorta fonu kapsamında kaldırılabilir. Hatta devlet fona gerektiğinde ek kaynak aktarabilir.
İŞSİZLİK MAAŞI OLARAK ÖDENİR
– Fonun, Sosyal Güvenlik Kurumu çatısı altında yürütülmesi gerekmektedir. Fonun gelir ve gider durumuna göre merkezi bütçeden fona kaynak aktarılabilir. Esnafların, hem iflas edip işsiz kaldıkları dönemde düzenli bir maaş gelirine sahip olması ile dışsal etkilerden kaynaklı olarak da yaşanan olağan üstü dönemlerde ekonomik olarak desteklenmesi fonunun öncelikli amacı olacaktır.
Ağbaba, ‘Esnaf Destekleri Sigorta Fonu’ kapsamında neler yapılacağını da maddeler halinde şöyle açıkladı:
– Esnaflar prime esas aylık kazançlarının yüzde 80'ni işsizlik maaşı olarak esnafa ödenir.
– Fonun mali büyüklüğü de göz önüne alınarak esnafa, yıllık cirosunun 12 aylık ortalamasının her bir ayı için yüzde 8'i esnafın mücbir sebepten kaynaklı olarak faaliyetlerini tamamen veya kısmen durdurduğu aylar için ödenir.
– Esnafın kira ve fatura borçları, zorunlu nedenlerle kapalı kaldığı dönemlerde esnaf destekleri sigortası tarafından karşılanabilir.