Anayasa, OHAL, İnfaz Hukuku, Kişi Güvenliği ve Özgürlüğü, Düşünce ve İfade Özgürlüğü ile Adil Yargılanma Hakkı Çalışma Grupları'nın oluşturulduğu toplantıda, üzerinde durulan en önemli başlıklar arasında HSK’nin yapısının değiştirilmesi, yasalarda OHAL temizliği yapılması ve yaşanan tahribatları giderecek düzenlemeler yer aldı.
Gazete Duvar'dan Nergis Demirkaya'nın haberine göre CHP Hukuk Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek ve İstanbul Milletvekili İbrahim Kaboğlu eşgüdümünde İstanbul’da yapılan toplantıya Meclis’te bulunan tüm siyasi partiler davet edildi.
AKP ve MHP’den katılım olmazken, toplantıya; HDP, Saadet Partisi (SAADET), TİP ve Demokrat Parti (DP) temsilcileri katıldı. Toplantıda ayrıca Türkiye Barolar Birliği, Ankara Barosu ve TURMOB yöneticileri, Yargıçlar Sendikası, DİSK ve HAK-İş’in temsilcileri yer aldı. Kendi içinde anayasa çalışmalarının yoğunluğunu gerekçe gösteren İYİ Parti’nin katılımı için temasların devam ettiği öğrenildi.
Yeni yasama döneminde yargı alanında yapılması gereken reformları içeren bir yasa teklifine dönüşecek çalışma kapsamındaki ilk toplantıda şu başlıklar ve öneriler tartışıldı:
OHAL YASALARI TEMİZLENMELİ
OHAL 2015 yılında çıkarılan iç güvenlik yasası ile fiili olarak başladı, yapılan Anayasa ve kanun dışı düzenlemelerle olağan hale geldi. Yargı reformu paketi içerisinde OHAL yasalarının temizlenmesi yer almalı.
ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ TEKLİFİNİN İLK MADDESİ HSK OLMALI
Anayasa değişikliğinin ilk başlığı atamasında yürütmenin etkili olduğu Hakim ve Savcılar Kurulu’nun (HSK) yapısının yeniden düzenlenmesi olmalı. Hakimlerin bağımsız olabilmesi için yargıçları atayan HSK’nın bağımsız olması lazım. Hakim-savcı mülakat kuralları düzenlenmeli, yönetmelik değiştirilmeli, yeni bir mülakat usulü belirlenmeli. HSK üyeleri Meclis tarafından etkin çoğunlukla seçilebilir. Hakim, savcılara verdikleri kararlar sebebiyle rücu hakkı gelebilir.
TEKLİFTE TAHRİBATLARI GİDERECEK DÜZENLEMELER OLMALI
Son yıllarda artan ifade özgürlüğü ve adil yargılanma hakkı ihlalleri öncelenmeli, bu çerçevede usulü düzenlemeler yapılmalı. Hazırlanan teklifte OHAL tahribatlarını telafi edecek düzenlemeler olmalı. Yargıçların takdir yetkisi sınırlandırılmalı. Ucu açık düzenleme olmamalı.
TMK VE TCK DEĞİŞMELİ
Yargı reformu acil eylem planı olmalı. İlk pakette olması gerekenler belirlenmeli. TMK ve TCK’nın belli hükümleri değiştirilmeli. İnfaz rejimi değişikliği önemli. İlk pakette bu konu gündeme alınmalıdır. İstinaf ve Yargıtay yollarına ilişkin sürelere yönelik düzenlemeler yapılmalı.
SEÇİM İTTİFAKI ANAYASA İTTİFAKINA DÖNÜŞMELİ
Muhalefetin seçimi ittifakı sözleşme (anayasa) ittifakına çevrilmeli. Yeni siyaset tarzını muhalefet oluşturuyor. Bu konudaki kazanımları ileri taşımak gerek. Parlamenterlerin denetim yetkisi genişletilmeli.
TOPLUMSAL DAVALARI İÇEREN DÜZENLEMELER YAPILMALI
KHK ile ihraç edilenler, tutuklu avukatlar gibi büyük mağduriyet yaşanan toplumsal davaları içine alabilecek düzenlemelere yer verilmesi gerek.
İNFAZ REJİMİ YENİDEN DÜZENLENMELİ
Sulh ceza hakimlikleri kaldırılmalı. Yargılama yapılan mahkemenin tahliye kararına itiraz kaldırılmalı. 5 yıl üstü suçlarda infaz başlamamalı, kesinleşme beklenmeli. Avukatlık mesleği işlevsizleşti, savunma hakkı kısıtlandı. İnfaz rejimi düzenlenmeli.
TCK 299 CUMHURBAŞKANINA HAKARET SUÇU KALDIRILMALI
Suça Sürüklenen Çocuk İnfaz Yasası değişmeli. Cinsel istismara uğrayan çocuklarla ilgili uygulama konusunda çalışılmalı. TCK 299 ve TCK 125 gereği hakaret suçu kaldırılmalı, tazminat hukuku çerçevesinde değerlendirilmeli.
HAKİMLİKTEN ÖNCE 5 YIL AVUKATLIK ZORUNLULUĞU GETİRİLMELİ
Hukuk fakülteleri kısıtlanmalı, eğitim süresi uzatılmalı. Hakimlikten önce 5 yıllık avukatlık yapılmalı. İfade özgürlüğü bakımından hakim ve savcılar ekstra eğitimden geçmeli.
6 ÇALIŞMA GRUBU OLUŞTURULDU
3 oturum halinde yapılan toplantının sonunda 6 çalışma grubu oluşturma kararı alındı. Buna göre Anayasa Çalışma Grubu adil yargılanma için önerilecek yasaları savunma başlığı, yargı bağımsızlığı, HSK yapısı, alternatif çözüm yolları gibi başlıklar halinde ele alacak.
OHAL-KHK Çalışma Grubu OHAL’i kalıcı hale gelen düzenlemeleri belirleyip bu konuda yasa değişikliği tekliflerini ele alacak. İnfaz rejimi çalışma grubu infaz hukuku ve hapishane sistemine ilişkin mevzuat incelemeleri yapacak, yasa değişikliği tekliflerini çalışacak.
Kişi Güvenliği ve Özgürlüğü Hakkı Çalışma Grubu Anayasa madde 19’un uygulamasına engel olan çalışmaları ele alacak. Haksız tutulmaya sebep olan CMK 100 gibi mevzuat incelemeleri ve diğer bu konudaki çalışmaları yapacak.
Düşünce ve İfade Özgürlüğü Çalışma Grubu düşünce ve ifade özgürlüğünü suç ihdas eden düzenlemeleri inceleyecek. Bir çalışma grubu da Adil Yargılanma Hakkı çerçevesinde mevzuat taraması yapacak.
Toplantılar 30 Ağustos, 10 Eylül ve 21 Eylül’de yapılarak yeni yasama döneminde sunulacak teklif hazır hale getirilecek.