Cemal Süreya Kültür Sanat Derneği, ölüm haberini kamuoyuna “Sevgili Zühal’imizi yitirdik” başlıklı şu metinle duyurdu.
“Sevgili Zühal’imizi yitirdik
Başta Cemal Süreya sevenler olmak üzere yıllardır tüm şiirseverlerin gönlüne sultan olan Zühal Tekkanat’ı yitirdik. Derin bir acı içindeyiz.
Bir süredir Ankara Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde solunum yetmezliği nedeniyle yoğun bakımda tedavi gören Zühal Tekkanat 27 Ekim Pazar akşamı saat 19:50’de yaşamını yitirdi.
Gibi adlı şiir kitabını yayımladıktan sonraki yıllarda tanıştığı büyük şair Cemal Süreya’yla ikinci evliliğini yapan Tekkanat, şiirlerinde Süreya’nın isteğiyle Elif Sorgun adını kullanmaya başladı. İlk evliliğinden kızı İçsel Dülgergil’i dünyaya getiren Tekkanat’ın Süreya ile evliliğinden oğulları Memo Emrah dünyaya geldi. Cemal Süreya, Tekkanat’a aşkını birçok şiirinin yanı sıra On Üç Günün Mektupları’nda ölümsüzleştirdi. Aydan Ay; Zühal ile Cemal adlı anı-romanında bu aşkı unutulmuş ayrıntılarıyla yeniden işledi.
2003’te Cemal Süreya Kültür Sanat Derneği’nin kurulmasına öncülük eden Zühal Tekkanat, 2014 – 2019 yılları arasında derneğin İkinci Başkanlığını yürüttü, Ekim 2019’da 60. sayısını çıkaran Üvercinka dergisini kurdu.
Zühal Tekkanat, TÜYAP Kitap Fuarın’nda 7 Kasım günü yapılacak olan “Cemal Süreya’da Ağaç İmgesinden Kaz Dağları Gerçeğine” panelinde konuşacaktı. 9 Ocak 2020’de CKM’de Cemal Süreya’nın 30. Ölüm Yıldönümü anmasında son bir kez bulunmayı çok isteyen Zühal Tekkanat’ın kalbi ne yazık ki adı çevresinde basına ve yayın dünyasına yansıyan dedikoduların verdiği acılara daha fazla dayanamadı.
Yalnızca 9 Ocak’larda değil; şiirin, dostluğun, sevginin konuşulduğu her yerde adı en tepede anılacak…
Anısı önünde saygıyla eğiliyor, ailesine sabır, sevenlerine başsağlığı diliyoruz.
Cemal Süreya Kültür Sanat Derneği
Yönetim Kurulu”
ZÜHAL TEKKANAT KİMDİR?
16 Ağustos 1938’de Ankara’da dünyaya geldi. Halime Melahat Hanım ile marangoz Kâzım Tekkanat’ın beş çocuğundan biridir. Merdivenköy İlkokulu’nu, Erenköy Kız Lisesi’ni ve Kadıköy Kız Enstitüsü’nü (1955) bitirdi. Enstitüyü bitirdiğinde Askeri Hâkim Doğan Dülgergil ile görücü usulü evlendirildi. İçsel adını verdiği bir kızı oldu. Eşi, yazma çabasını onaylamadı. Evlilikleri yedi yıl sürdü, eşinden ayrılınca bir kamu kuruluşunda (SSK) memur olarak çalışmaya başladı ve buradan emekli oldu.
Boşanmasının ardından ilk şiirlerini Varlık dergisinde yayımladı. 1966’da şair Cemal Süreya ile evlendi. On yıl evli kaldı. 1967’de Memo Emrah Seber adlı bir erkek çocukları oldu. Bir devlet memuru olarak kendi adıyla şiirlerini yayımlatmak istemediği için, Cemal Süreya’nın önerisiyle, Elif Sorgun ismini kullandı. Şiir ve yazılarını Yelken, Papirüs, Türk Dili, Türkiye Yazıları, Oluşum, Varlık, Kıyı ve Düşlem dergilerinde yayımladı. 1966’da Yelken dergisini yönetti, Yeni İstanbul ve Cumhuriyet gazetelerinde sanat sayfası muhabirliği yaptı.
İlkgençlik şiirlerini Gibi adlı kitapta topladı. Yelken, Papirüs, Türk Dili, Türkiye Yazıları, Yeni Edebiyat gibi dergilerde yayımlanan şiirlerini Acıben adıyla kitaplaştırdı (Broy Y., 1994). Cemal Süreya ile evli kaldığı dönemde yazmadı. Ayrıldıktan sonra yazdıklarını kitaplaştırdı. Süreya’nın ölümünden kısa süre sonra oğlu Memo’yu da kaybetti. Anılarını Yaşadığım Yıllar kitabında anlattı. Süreya’nın Onüç Günün Mektupları, Zühal Tekkanat’a yazdığı mektuplardan oluşmaktadır.
Öykücü ve romancı Mehmet Seyda, Tekkanat’ın eniştesidir. Şiir kitapları ve derlemelerinin yanı sıra, çocukluğundan itibaren sahip olduğu hayvan sevgisini de kitaplaştırdığı denemelerinde dile getirdi. Yazar, bir söyleşide, şiire ilgisinin başlaması ve şiir anlayışının gelişimi hakkında şunları söylemiştir:
“Çocukluğumda okul kütüphanelerinde başkandım. Milli bayramlarda şiirler okuturlardı. İlkokul üçüncü sınıfta ‘Kar’ şiirini yazdım. En büyük hedefim kitap okumak ve giderek yazmak oldu. Annem göçmen torunuydu, güzel türkü söylerdi. Babam askerde yazıcıydı. Ziya Paşa’nın şiirlerini daktilo etmiştir. Salah Birsel’e ezbere şiirler okurdu. Ben şiiri genler sayesinde mi yakaladım bilemiyorum ama şiirin kendisi bana gelirdi, kedi yavrusu sevilir gibi, şiirle oynamayı seviyorum. Yazdım, yazdım sakladım. Şiir benim gri giysilim, evimin çiçeğidir. Cemal Süreya etkilenmesi hiç olmadı bende. Onun şiiri bana göre değildi. Çoğunlukla aşkla ilgiliydi, benim ısrarım üzerine de sosyal yönü olan şiirlere de yöneldi. Şunu gönül rahatlığıyla söylemek isterim. İkinci Yeni şairleriyle çok oturdum ve onlardan beslendim. Beni en etkileyen şair, düşünceme ve içtenliğime uygun şair salt Edip Cansever’di.” (Engin Turgut ile söyleşi)
Tekkanat, 2003’te kurulan Cemal Süreya Kültür Sanat Derneği’nin kurucularındandır. Buna karşın 10 yıl boyunca dernek yönetiminden uzak tutulmuş, 2013’te Seyyit Nezir başkanlığında oluşan yönetim kuruluyla birlikte dernekte ikinci başkan olarak görev yürütmüş, 2104’te yine Nezir’in önerisiyle Üvercinka Dergisi’ni kurmuştur (Kasım, 2014). Derginin ilk sayısından başlayarak her ay şiirlerini ve Aydınlık Günceler’i yayımlamıştır. Bir süredir basın yayın dünyasındaki düşmanca niyetli yazılarla yaralanmış olan Tekkanat, derginin Ağustos ve Eylül sayılarında Cemal Süreya’ya şikâyetlerini yazmış, Ekim ayındaki son Aydınlık Günceler’ini Ankara’dan, Aşağı Ayrancı’daki Cemal Süreya Parkı’ndan acılı izlenimlerle göndermişti. Yaşamından ayrıntılı kesitler, Aydan Ay’ın anıroman olarak kurguladığı Zühal ile Cemal’de yer aldı (Broy Y., Kasım 2017).
Zühal Tekkanat; Türkiye Yazarlar Sendikası, Edebiyatçılar Derneği ve Cumhuriyetçi Kadınlar Derneği üyesidir.
Yapıtları
Gibi (1965), Acıben (1994), Cemal Süreya Sokağı (1997), İçimizdeki Günler (1997), Dostlarının Kaleminden Cemal Süreya’nın Portresi (1998), Yakamı Bırakmayan Şiirler (2000), Şiir Buluşması (2002), Papirüs Şiirleri Antolojisi (2002), Dikine Sarkan Ağaç (2007), Tutkulu Patiler (2007), Yaşadığım Yıllar (2011), Son Kanadım Tek (2011), Günörgüsü I / Aydınlık Günceler (2017), Şiir Sözleri / Bütün Şiirleri (2017), Günörgüsü II / Aydınlık Günceler (2018)…
Kaynakça
–Tanzimattan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. İstanbul: YKY, 2010.
–“Cemal Süreya’nın yaşayan belgesiyim”. Star, 5 Şubat 2012 Fatma Karaman’ın haberi. http://www.stargazete.com/pazar/cemal-sureya-nin-yasayan-belgesiyim-haber-421911.htm
Zühal ile Cemal, Aydan Ay, anıroman, Broy Y. 2017)