Kamu idaresinin israf harcamaları, kaynakların yersiz kullanımı, yandaşlara rant aktarımı suçlamaları sürekli artarken bürokratların denetimlere yakalanan işlemlerinin faturası da büyüyor.
Kamu gelir ve gider işlemlerini yürüten, bütçeyi uygulayan muhasebe birimlerinin Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından denetimi yapıldı.
Birgün'den Nurcan Gökdemir'in haberine göre; “Hukuk kurallarına aykırı davranışların saptanması, kişi ve kuruluşların yanlış işlemlerinin önlenmesi, kayıtların amaca elverişli olup olmadığının, hesapların doğru tutulup tutulmadığının belirlenmesi” amacıyla yapılan denetimlerin son dört yılda sayısı azaldı.
Bütçe denetiminin de temelini oluşturduğu belirtilen bu çalışmalar sonucunda denetim faaliyetinin azalmasına karşın tespit edilen mevzuata aykırı mali işlemlerin sayısında ise büyük artış oldu. Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün denetim elemanlarının merkezi yönetim kapsamında geçen yıl 98 birimde yaptığı incelemelerin sonucunda 113 adet rapor düzenlendi. Denetim elemanları kamu kaynaklarının elde edilmesi ve kullanılması işlemlerine ilişkin 243 milyon 223 bin liralık mevzuata aykırılık tespit etti.
DENETİM AZALDI
2017 yılında 362 birim denetlenirken bu rakam 2018’de 206, 2019’da 154, 2020’de de 98’e düştü. Bu düşüşte yerel yönetimlerin denetlenmemesi de etkili oldu. Ancak aynı yıllar arasında denetlenen muhasebe müdürlüklerinin sayısı 16’dan 9’a, mal müdürlüklerinin sayısı da 36’dan 9’a düştü. Geçen yıl hiçbir özel bütçeli idare, vergi dairesi, kamu hastane birlikleri ya da yerel yönetim denetlenmedi. Dört yıl önce 32 olan inceleme ve analizlerin sayısı da 15 oldu.
YARGI YOLU KAPANDI
Denetimler sonucunda 2017’de 518 inceleme, soruşturma, ön inceleme, disiplin soruşturması raporu hazırlanırken bu rakam da 113’e geriledi.
Birimin adli, disiplin veya idari yönden işlemleri ya da işlem yürütülen kişi sayısı ayrılmadan tablolara yansıtıldı. 2017’de 101 olan bu sayı 2020’de 41’e düştü. En büyük düşüş 68’den 10’a gerileyen adli işlemlerde oldu.
MEVZUATA AYKIRI
Sayısı ve kapsamı azalan denetimlere karşın gelir, ihale, personel mevzuatına aykırı işlemler, zimmet suçları fazla ve yersiz ödemeler arttı.
2017’de tespit edilen mevzuata aykırı işlem tutarı 67 milyon 404 bin TL iken bu rakam 2020 sonunda 243 milyon 223 bin TL’ye fırladı.
Denetim elemanlarının çalışmaları sonucu belirlenen işlemler ile tutarları şöyle:
• Gelir mevzuatına aykırılık 458 bin 859 TL
• İhale mevzuatına aykırılık 3 milyon 145 bin TL
• Personel mevzuatına aykırılık 4 milyon 545 bin TL
• Zimmet 5 milyon TL
• Fazla/yersiz ödeme (Elektrik, banka masrafı, faiz) 111 milyon 402 bin TL
• Emanet/teminat gelir kaydı 3 milyon 79 bin TL
• Gönderilmeyen kamu payları 115 milyon 5987 bin TL