Brezilya, Çin'in sağlık yetkililerinin COVID-19 aşılarının acil kullanımına izin verme konusunda şeffaf olmadığını açıkladı. Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, CoronaVac aşısının “kökeninin” onu güvenilmez hale getirdiğini iddia etti.
"Brezilya, CoronaVac için değerlendirme sürecinde uluslararası liderdir" iddiasında bulunan Brezilya'nın sağlık kurumu, "Çin'in acil kullanım izni verme kriterleri şeffaf değil ve şu anda Çin makamları tarafından bu kararları vermek için kullanılan kriterler hakkında mevcut bilgi yok" açıklamasını yaptı.
CHP'Lİ EMİR'DEN UYARI
CHP'nin doktor vekillerinden Murat Emir'den kritik bir uyarı geldi. Emir, "Brezilya Çin’in Aşının acil kullanımı konusunda şeffaf olmadığını söyledi ve Faz-3 sonuçlarını açıklamayı erteledi" bilgisini verdi.
Emir şu uyarıyı yaptı:
Haftalardır uyarıyoruz; 83 milyonun kaderini tek aşıya bağlamayın, Çin aşısında sorun çıkarsa B planınız olsun diye.
Bu iş giderek rus ruletine benzemeye başladı.
Sağlık Bakanlığı'nın verileri gizlediğini belgeleri ile ortaya çıkaran ilk isim Murat Emir'di. Bu sayede Bakanlık gerçek vaka sayılarını açıklamak zorunda kalmıştı.
ÜRETİM TEKNİĞİ NASIL?
Eski bir yöntem olan inaktif virüs tekniğine göre hazırlanan bu aşıda, enfekte etme özelliğini yitirmiş olan virüs vücuda verilerek, vücudun hastalığa bağışıklık kazanması hedefleniyor.
Moderna ve BioNTech aşıları ise yeni bir yöntem olan mRNA tekniğiyle üretiliyor. Bu aşılar kolaylıkla yüksek sayılarda üretilebilirken CoronaVac'ın üretimi için tavuk yumurtası gerekiyor.
Çin, sınır bölgelerinde çalışanlara da henüz onaylanmamış bu aşıları yapmıştı.
Sağlık uzmanları ise onaylanmamış aşıların bu şekilde yapılmasına karşı çıkıyor.
Time'a konuşan Sydney Üniversitesi'nden küresel sağlık güvenliği uzmanı Doç. Adam Kamradt-Scott "Bu çılgınlık. Geçmişte henüz onaylanmamış aşıların klinik deneylerde zararlı ve uzun vadeli yan etkileri olduğu örnekler gördük" diyor.
Dergi, 1976'da domuz gribi aşısını bir an önce piyasaya sürmek için acele eden ABD'nin, az sayıda kişinin kronik yorgunluk sendromuna yakalanmasına yol açtığını ve bunun da dünyadaki aşı karşıtları hareketini alevlendirdiğini hatırlatıyor.
DENEYLER NE AŞAMADA?
Sinovac üçüncü faz aşı çalışmalarını aralarında Türkiye, Brezilya ve Endonezya'nın da bulunduğu ülkelerde sürdürüyor.
Şirketin CEO'su Yin Weidong Türkiye'nin araştırma ve geliştirme kapasitesinin kısıtlı olduğunu, Türkiye'yi seçme nedenleri arasında bunun da bulunduğunu söylemişti.
Türkiye'de 25 merkezde 13 bin kişi üzerinde yapılan deneyler Ekim'de öncelikle sağlık çalışanlarıyla başlamıştı.
Kasım'da ise sağlık çalışanları dışında da denekler kullanılmaya başlandı.
Çalışmaya katılan kişiler iki gruba ayrılıyor. Bir kısmına aşı, diğer kısmına boş aşı (plasebo) veriliyor.
Şirketin 18 Kasım'da yaptığı açıklamaya göre 700 kişiden gelen ilk sonuçlar aşının hızlı bir şekilde bağışıklık oluşturduğunu gösteriyor.
Fakat bilim dergisi Lancet'te yayınlanan bu sonuçlar ilk ve ikinci faz deneylerin sonuçları.
Üçüncü faz deneylere dair herhangi bir veri henüz paylaşılmadı.
Ancak deney ekibinden Zhu Fengcai, birinci ve ikinci faz deneylerin yayınlanan sonuçlarının acil kullanım onayı için başvurmaya yeterli olduğunu savunuyor.
Eylül ayında Nature dergisinde yayınlanan bir makalede, aşının ilk iki faz testlerinde deneklerin yüzde 90'ından fazlasında antikor oluştuğu yer alıyordu.
Brezilya'daki aşı deneyleri, aşı yapılan bir kişinin ölmesi üzerine Kasım başında durdurulmuş, bu ölümün aşıyla bir bağlantısının olmadığının anlaşılması üzerine deneylere devam edilmişti.
Aşının uzun vadeli koruyuculuk oranının üçüncü faz çalışmalar tamamlandığında bile bilinmeyeceğini, ancak aşılar insanlara yapılmaya başlandıktan sonra uzun vadeli etkileri anlayacak kadar zaman geçeceğini söylüyor.
DEPOLAMA KOŞULLARI NASIL?
CoronaVac'ın üretim açısından mRNA tipi aşılar karşısında dezavantajı bulunsa da, depolama ve nakliye açısından önemli bir avantajı var: Normal buzdolabı sıcaklığında saklanabilmesi.
Eylül sonunda Euronews'a konuşan Sinovac CEO'su Yin Weidong, Mart ayına kadar birkaç yüz milyon doz aşı üretmiş olmayı hedeflediklerini söylemişti.
YAPTIRMAK MÜMKÜN MÜ?
Aşı henüz üçüncü faz deneylerini tamamlamamış ve onaylanmamış olsa da Çin'de para karşılığı yapılıyor.
Reuters'a konuşan SinoVac araştırmacısı Gang Zeng, aşının 2-8 derece arasında üç yıla kadar saklanabilme ihtimalinin bulunduğunu söylüyor.
Bu durum özellikle soğuk zincir veya altyapısı iyi olmayan ülkelerde önemli bir avantaj.
BioNTech/Pfizer aşısının ise -70 derecede saklanması gerekiyor. Aşı beş gün boyunca normal buzdolabı sıcaklığında dayanıyor.
Moderna aşısının ise -20 derecede altı aya kadar saklanabileceği, normal buzdolabı sıcaklığında ise 30 güne kadar dayanabileceği belirtiliyor.
Bu aşıların yoksul ülkelerde saklanması ve dağıtılmasının önünde lojistik zorluklar bulunuyor.
ALAN ÜLKELER
Türkiye'de denenen ilk aşı olan "CoronaVac"ın siparişini veren ülkeler ve sipariş miktarları ise şu şekilde:
Endonezya: 128 milyon doz
Brezilya: 46 milyon doz
Şili: 60 milyon doz
Bangladeş: 100 bin doz
ENDONEZYA İLK SEVKİYATINI TESLİM ALDI
Endonezya, Çin’den ilk parti Covid-19 aşısını teslim aldı.
Devlet Başkanı Joko Widodo, yaptığı açıklamada, Çinli ilaç şirketi Sinovac Biotech tarafından geliştirilen "CoronaVac" adlı aşıdan 1,2 milyon dozu kapsayan ilk sevkiyatın gerçekleştiğini belirtti.
Widodo, toplu aşılama çalışmaları kapsamında gelecek ay başına kadar 1,8 milyon doz daha alım yapmayı planlandıklarını belirterek, aşılama sürecinin ne zaman başlayacağına ilişkin ise net bir tarih vermedi.
Sinovoc ile yıl sonuna kadar 30 milyon doz aşı alımı için iş birliği yapan Endonezya, İngiliz-İsveç ilaç şirketi AstraZeneca’nın geliştirdiği potansiyel Kovid-19 aşısı için de 100 milyon dozluk anlaşma yaptığını açıklamıştı.
Öte yandan Endonezya, 11 Ağustos’ta, yaklaşık 2 bin gönüllüyle Sinovac’a ait Kovid-19 aşı adayının üçüncü aşama klinik çalışmalarına başlamıştı.
Çin'de 600 milyon doz aşının bu yıl içinde piyasaya sunulmaya hazır hale getirileceği açıklanmıştı.
