245 binden fazla vaka ve 10 bini aşan ölüm sayısı ise birer rakam değil, insanların hayatlarının akışını değiştiren yadsınılamaz bir gerçek olarak karşımızda duruyor. Virüs ilk çıktığında "Telaşa gerek yok" diyen Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) Kovid-19'u 'pandemi' ilan etmesinin üstünden 9 gün geçti. Yine "ülke içi kaynaklı" vaka tespit edilmedi, Çin salgını bitiriyor
Yani salgının bölgeler ve gruplar üstü, dünyanın tamamını etkisi altına alan bir hastalık olduğu teyit edildi. Düne kadar 3 bin 133 ölüm ile en çok kayıp veren Çin, artık ikinci sırada. İki gündür ülke içi kaynaklı yeni vaka görülmedi.
İlk vakanın 31 Ocak'ta görüldüğü İtalya sadece 49 gün içinde 3 bin 405 insanın hayatını kaybetmesiyle en çok ölümün görüldüğü ülke haline geldi.
İnsanlara bulaşabilen virüs şiddetli akut solunum sendromuna neden olan SARS ile aynı virüs ailesinden geliyor.
2002-2003 yılları arasında yayılan SARS, yaklaşık 800 insanın ölümüne neden olmuştu.
Kovid-19'un ise farkı yayılma hızı. SARS ve MERS gibi yeni virüsün genetik materyali de RNA adı verilen yapı ile aynı özelliği taşıyor. Virüsün geçen yıl Vuhan'da yasadışı satılan bir yemek marketindeki yarasadan kaynaklandığı sanılıyor. Araştırmalar yarasaların hayvanlar alemindeki diğer takımlara göre daha fazla zoonotik hastalık (hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar) barındırdığını gösteriyor.
Çinli yetkililer salgının ilk günlerinde ülkedeki pazarlar, süpermarketler, restoranlar ve internet üzerinden satış yapan şirketler için vahşi hayvan ticaretini de geçici olarak yasakladığını duyurmuştu.
Aslında ilk vaka görüldüğünden bu yana herkesin en sık sorduğu soru virüsün yarasalardan geçip geçmediği.
3 gün önce yayınlanan rapor: Yarasa senaryosu ihtimal dahilinde. ABD merkezli temel biyomedikal bilimlerde araştırma üzerine odaklanmış tıp araştırma kurumu Scripps Araştırma Enstitüsü'nün 17 Mart'ta yayınladığı bilimsel makalede ele alınan senaryolardan birinde de yarasa-insan ilişkisi ele alınıyor.
Bağışıklık ve mikrobiyoloji konusunda uzmanlaşmış Doç. Dr. Kristian Andersen, koronavirüsün doğa tarafından üretilen süreç sonucu geliştiğini söylüyor.
Doğal seleksiyonun insan olmayanlardan insanlara geçişinin olduğu belirtilen senaryoda, yarasaların SARS koronavirüsünü doğal depolama niteliği taşıdığına vurgu yapılarak, benzer bir durumun yeni tip koronavirüs Kovid-19 için de geçerli olabileceği belirtiliyor.
Şu ana kadar yarasaların virüsü insanlara taşıdığı yönünde kayıtlara geçmiş resmi bir vaka olmasa da Scripps Araştırma Enstitüsü'nün yayımladığı son rapor yarasaların virüsün kaynağı olabileceğine işaret ediyor.
UYARI YENİ DEĞİL
Bilim insanları 13 yıl önce yarasalar ile ilgili uyarmıştı 2007 yılının ekim ayında, yani milenyumun ilk küresel salgını SARS sona erdikten 4 yıl sonra, dört bilim insanı Amerikan Mikrobiyoloji Derneği'nde yayınladıkları akademik makalede dünyayı bugün sarıp sarmalayan soruna dikkat çekmişti.
Vincent C. C. Cheng, Susanna K. P. Lau, Patrick C. Y. Woo, ve Kwok Yung Yuen imzalı bilimsel çalışmada daha o dönem insanlar ile yarasalar arasındaki ilişkiye dikkat çekilmiş, "Yeni bir virüs ihtimali göz ardı edilmemeli" uyarısı yapılmıştı.
23 sayfalık çalışmada SARS ile vahşi hayan satışı arasındaki bağlantı şu sözlerle anlatılıyor:
Ağır akut solunum yolu yetersizliği sendromu SARS koronavirüs yeni milenyumun ilk önemli pandemik salgını. Çin'in güneyindeki hızlı ekonomik büyüme misk kedisi gibi hayvansal protein talebine neden oldu. Çok sayıda ve çeşitli türdeki bu vahşi memeli hayvanların tıka basa dolu kafeslerin içinde biyo-emniyet önlemlerinden yoksun pazarlarda satılması bu virüsün hayvanlardan insanlara geçmesine neden oldu.
O dönem bilim dünyasının üç yıl gibi bir süre zarfında 4 binden fazla bilimsel araştırma yayımlayarak sorunun kaynaklarına inme konusunda başarılı olduğunu ifade eden çalışmada, 17 yıl öncesinde yaşananlar "2003 yılının sonlarına doğru SARS'ın ortaya çıkışı Çin'in güneyindeki vahşi yaşam marketlerinde nalburunlu yarasaların benzer bir virüsü taşıdığı döneme denk geldi. Bu yarasalar tehlike içeren virüsün geçişinde etkili oldu" cümleleriyle izah edilmişti.