Asgari ücret dengeleri bozdu: İşçinin endişeli bekleyişi

İktidarın asgari ücrete yaptığı yüzde 50.51'lik zam çalışma hayatındaki dengeleri altüst etti. Birçok işyerinde niteliksiz personelin ocak ayında alacağı 4 bin 253 liralık asgari ücret kalifiye elemanların maaşına ulaştı. Asgari ücret niteliğinden çıkıp ortalama ücrete dönüşen yeni maaş seviyesi özel sektörde zam pazarlığı yürüten sendikaları zor durumda bırakırken küçük işletmelerin işçi çıkarma, esnek çalışmaya zorlama ve işçiden maaş iadesi isteme gibi yollara başvurmalarından korkuluyor.

İŞTE KORKULAN TABLO

Sözcü'den Erdoğan Süzer'in haberine göre; yeni asgari ücretin büyük işletmelere maliyet yükü getirmeyeceği ancak küçük işletmelerde ciddi zorluklara yol açabileceği belirtiliyor. Emek yoğun fabrikalar, hizmet ve turizm sektörleri ile yanında az sayıda işçi çalıştıran esnafın yeni asgari ücreti ödemekte zorlanabileceği, bu nedenle bazı patronların işçi çıkarmaya gideceği, bazı patronların ise işçileriyle anlaşarak esnek çalışmaya yönelecekleri, bu yolla maaş ve SGK prim maliyetini düşürmeye çalışabilecekleri ifade ediliyor. Bazı işverenlerin ise işçiden maaşının 500 lira, bin lira hatta bin 500 lirasını elden geri alabileceklerinden endişe ediliyor.

PERSONELE ZAM ŞART

İşyerinde örneğin 3 bin ila 4 bin 250 lira arasında maaş alan nitelikli personele hiç zam yapılmazsa bu işçilerin tamamı kalifiye olup olmamalarına bakılmaksızın 4 bin 253 liralık asgari ücrette birleşecek. Düşük zam durumunda da denge bozulacak. Bu durumun işyerinde huzursuzluğa yol açacağı, verimi düşüreceği belirtiliyor.

TARİHİ ZAM DEĞİL

Tarihi zam diye açıklanan %50.51'lik asgari ücret zammı AKP döneminin en yüksek zammı olmakla birlikte geçmiş yıllara bakıldığında düşük kaldı. Asgari ücrete en yüksek zam, DİSKAR'ın verilerine göre %114.6 ile 1996‘da yapıldı. Geçmişte ayrıca 1999 yılında %111.4, 1997'de de %105.3 oranlarında zamlar açıklandı. DİSKAR tablosunda, özellikle 1990'lı yıllardaki yüksek enflasyon kaynaklı artışlar ön plana çıktı. 2022'de ise enflasyon kaybı düşüldüğünde %50.51'lik yeni zammın net artışı %29.2'ye düşüyor.

BİR GÜNDE 381 LİRA ERİDİ

16 Aralık'ta açıklanan 4 bin 253 liralık asgari ücret ilan edildiği gün dolar kuru 15.23 liraydı ve 279 dolara karşılık geliyordu. Ancak aynı gün Merkez Bankası'nın faizleri 1 puan daha aşağı çekmesi döviz kurunu yeniden ateşledi. Dolar kuru 17 lirayı aştı, müdahaleyle 16.5 liralara kadar düşse de yeniden artmaya başladı. Dünkü kur 16.60 TL olarak alınsa dahi asgari ücretin karşılığı 256 dolara düştü. Böylece daha cebe girmeden asgari ücret bir günde 23 dolar, yani 381 lira birden erimiş oldu.