31 Mart yerel seçimlerine, iki haftadan az bir süre kaldı. İktidar, oy davranışlarını etkilememesi için ekonomiyle ilgili başta vergi artışları olmak üzere elektrik ve doğal gaz zamlarına yönelik “can yakıcı” kararları seçim sonrasına erteliyor. Buna karşılık maaşlara, aylıklara, ücretlere ve ikramiyelere “sürpriz” artışlar yapılıyor.
Ekonomi yönetimi, seçim nedeniyle ertelenen zamları net biçimde ortaya koydu. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, 2024 yılının ilk enflasyon raporunun açıklandığı şubat ayında yaptığı açıklamada, seçim sonrasını işaret ederek, “Elektrik ve doğal gazda bir düzenleme yapılması bekleniyor” dedi.
Zam, sadece elektrik ve doğal gazla sınırlı kalmayacak. Yüksek hızlı tren biletlerine, şehiriçi toplu taşıma ücretlerine, suya, ekmeğe, et ve süt ürünlerine, otoyol ve köprü geçişlerine zam yapılmasına kesin gözüyle bakılıyor. Elbette, zam dalgası giyim kuşamı da içine alarak genişleyecek.
Seçim sonrasında bazı kalemlerde vergi artışları da gündeme gelecek. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, her ne kadar enflasyonist yeni vergi getirilmeyeceğini söylese de bütçenin, “iki yakısını bir araya getirmek” için bu alanda bazı adımlar atılacak. Bunun işaretleri de gelmeye başladı.
Bu noktada duralım ve Bakan Şimşek'e kulak verelim:
“... Katma Değer Vergisi genel oranını, Kurumlar Vergisi'ni ve Gelir Vergisi'ni artırmayacağız. Bu konuda çok netiz. Ama istisnaları, muafiyetleri, indirim oranlarını gözden geçireceğiz"
Şimşek, maliye politikasıyla enflasyonun düşüşü için ne gerekiyorsa yapacaklarını da söyledi.
Şimşek, son dönemde kısa aralıklarla art arda televizyonların canlı yayınına katıldı. Bu yayınlarda, vergi artışları bağlamında Özel Tüketim Vergisi'ne (ÖTV) hiç değinmedi. Görünen o ki seçim sonrasında başta tütün ve alkol olmak üzere seçimin ardından birçok üründe ÖTV'ler artacak.
Katma Değer Vergisi'nde(KVD) de ayarlamalar gündeme gelecek. Bazı ürünlere KDV istisnası uygulanıyor, bazılarında da KVD oranları düşük. Seçim sonrasında istisnaların kapsamının daraltılması ve yüzde 20 üst sınırın korunarak düşük olan oranların yukarı çekilmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Seçim sonrasında internet ve telefon görüşme ücreti de zamdan payını alacak. İnternete, 2023 yılının Temmuz ayında ve bu yılın ilk ayında yüklü miktarda zam yapılmıştı.
Sektör kaynakları, Türk Telekom'un, yılın ikinci çeyreğinde internet toptan satış tarifesine zam yapmasının beklenebileceğini belirterek, “Türkiye'de internet alt yapısını Türk Telekom kontrol ediyor. Telekom, internet toptan tarifelerine zam yaparsa internet servis sağlayıcılar (ISS) da perakende tarafına diğer bir deyişle müşterilerine zam yapar. Çok yüksek bir enflasyon söz konusu. Başta işçilik olmak üzere maliyetler arttı. Bu bağlamda internete ve telefon görüşme ücretlerine yılın ikinci çeyreğinde zam gündeme gelecektir” diye konuştu.
Kaynaklar, elektriğe zam yapılmasının da interneti etkileyeceğini kaydederek, “İnternet sektörünün en önemli girdisi elektrik. Elektrik zammı, maliyetleri daha da artıracaktır” dedi.
Ekonomide, 1 Nisan'la birlikte seçim geride kalacak, en sert yüzüyle geçim derdi başlayacak.