Türkiye ile Rusya'nın, enerji alanında güçlü ticari ilişkileri bulunuyor. Türkiye, Rusya'nın doğal gaz ve petrol ihracatında, en önemli ve ilk sıralarda yer alan müşterilerinden biri olarak öne çıkıyor.
Rusya, özellikle Türkiye'de akaryakıt piyasalarını da etkileyecek önemli bir karar aldı. 1 Mart'tan itibaren petrol ürünleri ihracatını altı ay süreyle yasakladı.
Peki, gerekçe ne? Tüketicilerin ve çiftçilerin artan talebi karşısında fiyatları sabit tutmak ve ülkedeki rafinerilerin bakımına olanak sağlamak...
Reuters'ın yaptığı bir hesaplamaya göre Türkiye ve Türk şirketleri, indirimli Rus petrolü ve rafine ürün ithalatını artırarak, 2023 enerji faturalarında yaklaşık 2 milyar dolar tasarruf sağladı.
LSEG verilerine göre, Rusya'nın Türkiye'ye ham petrol sevkiyatı Kasım 2023'te tüm zamanların en yüksek düzeyine, günlük 400 bin varile yükseldi. Rusya'nın toplam deniz yoluyla petrol ihracatının yaklaşık yüzde 14'ünü oluşturdu.
Artan ham petrol arzına ek olarak, Türkiye'nin Rus dizel, kalorifer yakıtı, jet ve deniz yakıtı ithalatı Ocak-Kasım 2023 döneminde yüzde 200 artarak günde yaklaşık 0,29 milyon varile ulaştı.
Rusya Uzmanı Aydın Sezer, Rusya'nın kararının iç piyasaya olası etkisini değerlendirdi. Sezer, Türkiye'de, rafinerilerin ve bazı akaryakıt dağıtım şirketlerinin, Rusya'dan piyasanın çok altında fiyatla indirimli petrol ürünleri ithal ettiğini anımsattı.
Sezer, şirketlerin bu ürünleri yüksek kâr marjlarıyla müşterilerine sattığını ifade etti. Sezer'e göre Rusya'nın aldığı bu karardan rafineri ve dağıtım şirketleri kârlılık yönünden etkilenecek. Çünkü indirimli ürüne erişim ortadan kalkacak.
Sezer, bu kararın iç piyasada akaryakıt fiyatlarına yansımasını beklemediğini söyledi.
Türkiye'de iç piyasada akaryakıt fiyatlarını doğrudan etkileyen iki temel unsur var: Brent petrol ve dolar kuru...
Brent petrolde son günlerde yukarı yönlü hareketlilik gözleniyor. Brent petrol, 12 Aralık 2023'te 73 dolar düzeyinde bulunuyordu. Kızıldeniz krizinin de etkisiyle 82.14 dolara kadar yükseldi.
ABD yatırım bankası Goldman Sachs, yaz öngörüsünü 2 dolar artırdı ve 87 dolar olarak revize etti.
Deutsche Bank da yıl sonuna kadar varil başına fiyatın 88 dolar olacağı tahmininde bulundu.
Bu yıl hem Brent petrolün hem de dolar kurunun artması bekleniyor. Bu gelişme akaryakıta peş peşe yeni zam anlamına geliyor.
Sözün özü, araç depolarındaki yangın daha da büyüyecek. Vatandaşın akaryakıt için ödediği bedel artacak.