Yıllık konut kira zam oranlarının belirlenmesinde yeniden 12 aylık TÜFE ortalaması sistemine dönüldü. Önceki gün açıklanan enflasyon verileriyle birlikte tavan zam oranı yüzde 65.07 olarak belirlenmiş oldu. 2 Temmuz itibarıyla yıllık zam dönemi gelen konut kiracıları bu oranda zam yapacak. Ev sahipleri ise bu oran üzerinde zam talep edemeyecek.
Enflasyon düşüş trendine girmiş olsa da zaten yüksek seviyeye ulaşan konut kiraları için yüzde 65 büyük bir fark olacak. Yapay zeka ile veri analizi yapan Endeksa verilerine göre İstanbul’da ortalama kira 20 bin lira seviyesini aştı. Mevcutta 20 bin lira kirası bulunan bir tüketici, yüzde 65 olarak zam yaptığında 13 bin lira fark koyacak; kirası 33 bin liraya çıkacak.
Kira zam sınırlaması nedeniyle evini yeni kiraya çıkacak ev sahipleri ve bazı emlakçıların yüzde 25 sınırına takılmamak için 2 Temmuz’u beklediği görülmüştü. Aynı zamanda bu sınır nedeniyle evini 2 yıldır kiraya vermeyenler de olmuştu. Emlakçılar, bu tarihten itibaren kiralık olarak sisteme girecek konutların sayısında artış olacağını ifade ediyor.
Konut kira zammında yeniden 12 aylık TÜFE ortalamasına dönülmesinin piyasayı kendi dengesine oturtacağını belirten EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, genel olarak yüzde 25 zam sınırı süresince uygulama üzerinde zamlar yapıldığını hatırlattı. Turgut Yazıcı, “Kiralık stoku son altı ay içerisinde Türkiye genelinde azaldı. 2023 başından bu yana kiralık adetlerinde yılın başına göre genelde yüzde 11 azalma var” diye konuştu.
Altın Emlak Global Genel Müdürü Mustafa Hakan Özelmacıklı, 12 aylık TÜFE ortalamasının kiracıların zam oranları için üst sınır olduğunu hatırlattı. Özelmacıklı, “Ülkemizde yaklaşık 7 milyon kiracı bulunduğu tahmin ediliyor. Bu sınırlama ile birçok mal sahibi yatırım amaçlı konut almaktan vazgeçmişti, hatta kiralık daire oldukça azalmıştı. Kiralık konut arzını artırmaya yönelik politikalar geliştirmeliyiz” dedi.
Konut piyasasında bozulan arz talep dengesi ve enflasyonist ortamla birlikte artan kiraları dengelemek için hükümet tarafından 8 Haziran 2022’de Türk Borçlar Kanunu’na eklenen geçici madde ile konut kiralarına yüzde 25 sınırı getirilmiş; karar iki yıl uygulanmıştı. 2 Temmuz 2024’e kadar olan kira sözleşmelerinde kira zamları yüzde 25 seviyesinde yapıldı ancak bu tarihten sonraki zamlar TÜFE ortalamasıyla yapılmaya başlandı. Kirası 15 bin lira olan bir tüketicinin zam dönemine göre ödediği bedelde 6 bin lira fark olacak.
Mevcutta TÜFE ortalaması yüzde 65.07 oldu. Zam için üst sınır olarak bu oran kabul ediliyor. Kanunlarda kira sözleşmelerinde TÜFE ortalaması üzerinde yazılan her türlü oran geçersiz.
Örneğin nisandan nisana yenilenen sözleşme ve yapılan zam için halihazırda yüzde 25 sınırı uygulandı. Ev sahibi yeni bir zam dönemi için nisan 2025’i bekleyecek. Kira bedelleri, sözleşmenin yenileme ayında belirlenir ve kanun değişikliğinin ardından kira bedelinin yeniden belirlenmesi, ara zam yapılması hukuken geçersizdir.
Evet TÜFE ortalaması altında sabit bir zam sözleşmeye eklenip uygulanabilir.
Dava sürecinde olan kiracılar da yenileme döneminde yasal oranı uygulamak zorunda.
İş yerleri için kirada bir zam sınırı uygulanmadı. Onlar için mevcut TÜFE ortalama sistemi devam ediyor.