Gündem Bilim Teknoloji Spor Dünya Ekonomi Siyaset Sağlık Eğitim Kültür Sanat Magazin Yaşam Reklam Künye Gizlilik Sözleşmesi İletişim
Yazılım ve Tasarım: Bilgin Pro © 2024KRT TV Tüm Hakları Saklıdır

Bütçede tarihin en yüksek açığı beklentisi

Hazine nakit dengesinde ha­ziranda verilen 430,9 milyar li­ralık rekor açıkla ilk altı aydaki açığın 1 trilyon lirayı aşması bekleniyor.

Dünya yazarı Naki Bayır, "Bütçe açığı rekora koşuyor" başlıklı yazısında "Devletin gelir ve harcama­larının büyük bölümü genel bütçeye dahil idareler eliyle gerçekleşiyor. Genel bütçeli kuruluşlara özel bütçeli idare­ler ve düzenleyici ve denetle­yici kurumların gelir ve gider­lerinin eklenmesi, “merkezi yönetim” bütçesini oluşturu­yor. Merkezi yönetim bütçesi­nin en büyük bölümünü oluş­turan genel bütçenin nakit bazda gelir ve giderleri ara­sındaki fark ise “Hazine nakit dengesi” olarak ifade ediliyor. Hazine nakit gerçekleşmele­rindeki tablo, büyük oranda merkezi yönetim bütçe açığı­nın seyrini ve boyutunu gös­teriyor. Bu nedenle, ilk altı aya ait sonuçları alınan Hazine nakit dengesi, 16 Temmuz’da açıklanacak Merkezi Yönetim Bütçe verileri için öncü gös­terge niteliğinde" diye yazdı.

Bayır şöyle devam etti:

Hazine ve Maliye Bakanlığı, haziran ayı Hazine nakit ger­çekleşmelerini açıkladı. Hazi­randa Hazine’nin nakit bazda gelirleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 87,8 artışla 554,6 milyar lira olurken, harcama­ları yüzde 96,4 artışla 985,5 milyar liraya ulaştı. Böylece 430,9 milyar lira ile tarihinde­ki en yüksek aylık nakit açığı verildi. Nakit açığı geçen yılın aynı ayındakinin yüzde 108,8 üzerinde gerçekleşti. Hazine nakit dengesi bu yıl ocak ayın­da 201,5 milyar, şubatta 202 milyar, martta 166,9 milyar, nisanda 237,1 milyar lira açık, mayıs ayında ise 234,7 milyar lira fazla vermişti.

Hazine’nin hazirandaki na­kit harcamalarının 889,1 mil­yarını geçen yılın aynı ayına göre yüzde 85,1 artan faiz dışı harcamalar oluştururken, faiz ödemeleri yüzde 347’lik rekor artışla 96,4 milyar liraya ulaştı.

İlk yarıda devasa açık

Haziran ayında verilen yük­sek tutardaki açığın etkisiy­le ilk aydaki kümülatif açık 1 trilyon lirayı aştı.

Ocak-haziran dönemi itiba­rıyla Hazine’nin nakit bazda gelirleri geçen yılın aynı döne­mine göre yüzde 100,2 artışla 3 trilyon 905,7 milyar, harcama­ları yüzde 103,9 artışla 4 tril­yon 910,6 milyar liraya ulaştı ve ilk altı ayda 1 trilyon 3,7 mil­yar liralık nakit açığı verildi. Altı aylık açık geçen yılın aynı dönemindekinin yüzde 121,3 üzerinde gerçekleşti.

Daha yılın ilk yarısında 1 tril­yon lirayı aşan açık, tüm yılla­rın yıllık tutarlarının üzerin­de gerçekleşti. Hazine, 2023’te 625,8 lira tarihindeki en yüksek yıllık nakit açığını vermişti.

Rekor açığa rekor borçlanma

Ocak-haziran döneminde gerçekleşen toplam giderle­rin milyar 4 trilyon 381 mil­yarını geçen yıla göre yüzde 101,4 artan faiz dışı harca­malar, 529,6 milyar lirasını ise yüzde 127,3 oranında ar­tış gösteren faiz ödemele­ri oluşturdu. Anılan dönem­de Hazine’nin faiz dışı nakit açığı da yüzde 111,8 artışla 475,4 milyar lira oldu.

Hazine, ilk yarıdaki nakit gelir ve harcamalarında or­taya çıkan açığın finansmanı için rekor düzeyde iç borçlan­maya gitti.

Ocak-haziran döneminde vadesi gelen iç borçları dola­yısıyla toplam 538,7 milyar li­ralık bir geri ödeme gerçek­leştiren Hazine, bu dönem­de devlet iç borçlanma senedi ihraçları ile toplam 1 trilyon 103,6 milyar lira tutarında ye­ni iç borçlanmaya gitti. Böy­lece Hazine’nin ilk altı ayda­ki net iç borçlanması 564,8 milyar lira oldu. İlk yarıda geçen yılın eş dönemine gö­re yüzde 343,4 daha fazla iç borç geri ödemesi gerçekleş­tiren Hazine, yüzde 152,9 da­ha fazla borçlandı. Hazine’nin net borçlanması geçen yılın ilk yarısındakinin yüzde 79,4 üzerinde gerçekleşti.

Son 3 ayında sıfır dış borç

Aynı dönemde Hazine’nin dış borçlanmasındaki artış ise düşük kaldı. Hazine, al­tı ayda dış borçlarda da 123 milyar liralık geri ödemeye karşılık 159,6 milyar liralık yeni borçlanmaya gitti, böy­lece net bazda 56,6 milyar li­ra dış borç almış oldu. Bu dö­nemdeki dış borçlanmasının ise tamamı ilk üç ayda ger­çekleşti, Hazine nisan, mayıs ve haziran aylarında vadesi gelen dış borçlarını ödemeye devam ederken, hiç dış borç kullanmadı.

Bu gelişmelerle altı aylık dönemde toplam 641,8 milyar liralık iç ve dış borç geri öde­mesi gerçekleştirip, toplamda 1 trilyon 263,2 milyar liralık yeni borçlanmaya giden Hazi­ne’nin toplam net borçlanma­sı 621,4 milyar lira oldu.

Borçlanma açığa yetmedi

Hazine, ilk altı aydaki na­kit açığının en büyük bölümü­nü toplam net borçlanma ile fi­nanse ederken, 131,8 milyar li­ralık devirli-garantili borç geri dönüşü ve Tasarruf Mevdua­tı Sigorta Fonu’ndan (TMSF) 170,6 milyon liralık aktarımı da açığın finansmanında kullanır­ken, kalan finansman için 231,8 milyar lira tutarında kasa-ban­ka kullanımı yoluna gitti.

Buna göre Hazine, nakit açığının büyük bölümünü iç ve dış borçlanma ile karşıladı ancak net borçlanma ile sağ­lanan kaynak açığın finans­manına yetmedi. Net borçlan­manın yanında TMSF’den de yapılan yüklü aktarmaya rağ­men, finansmanın önemli bir bölümü kasadan karşılandı.

İlginizi Çekebilir
SONRAKİ HABER