TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanun Teklifi'ni görüşmek üzere AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında toplandı. Muhalefet milletvekillerinin, Türkiye siyasetiyle Tarım ve Orman Bakanlığının 2025 yılı bütçesine ilişkin görüş ve önerilerinin ardından Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, bütçeye ilişkin sunum yaptı.
Bakan Yumaklı, tarım ve gıda sektörünün; gıda güvenliğini sağlama, ekonomik büyümeye katkıda bulunma, kırsal kalkınmayı destekleme ve çevresel sürdürülebilirliği teşvik etmek gibi önemli roller üstlendiğini belirterek, "Sektör, bu rolleri yerine getirirken, hızlı bir şekilde değişen, birbiriyle bağlantılı birçok faktörden etkilenmektedir. 'Üçlü kriz' olarak adlandırılan iklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik kaybı ve kirlilik bu değişimlerin başında gelmektedir. Bunlardan iklim değişikliği, bir taraftan aşırı hava olaylarının görülme sıklığını artırırken, diğer taraftan su döngüsünde düzensizliklere yol açmaktadır. Son 50 yılda dünyada doğal afetlerde 5 kat artış yaşanırken, bu afetlerin yol açtığı zarar, yıllık 250 milyar dolara ulaşmıştır. Bu afetlerin neden olduğu ekonomik kaybın yüzde 50’sinin, iklim şartlarından en çok etkilenen tarım sektöründe yaşandığını özellikle ifade etmek isterim. Biyolojik çeşitlilik kaybı, doğanın tozlaşma yoluyla kendini yenilemesi, hastalık ve zararlılarla mücadele gibi doğal savunma mekanizmalarına zarar vermektedir" ifadelerini kullandı.
Türkiye'nin tarımsal üretimi üzerinde iklim krizinin yanı sıra nüfustaki artışın baskı oluşturduğunu aktaran Yumaklı, nüfusun 2050 yılında 100 milyona ulaşacağını tahmin ettiklerini ifade etti. Bakan Yumaklı, zorluklar karşısında verimlilik, kaliteli üretim, kayıt sistemi ve sektöre yatırımı artırarak karşılık verdiklerini kaydederek, "Artık hangi stratejik ürünün, nerede ve ne kadar üretileceğini planlıyoruz. Planlama sürecini; 81 ilimizde üretici birlikleri, ziraat odaları, ticaret borsaları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, özel sektör ve ilgili kamu kurumlarından oluşan teknik komitelerin yürüttüğü katılımcı bir anlayışla hayata geçirdik. Üretim planlamasıyla, stratejik ürünlerde yeterliliği artıracak ve tarıma dayalı sanayinin ham madde ihtiyacını sürdürülebilir şekilde karşılayacağız. Üretim planlaması sürecini etkin bir şekilde uygulamak için bazı tamamlayıcı unsurları da hayata geçiriyoruz. Bu çerçevede, kayıtlılığın artırılması için çiftçi kayıt sistemi başvuru süreç ve şartlarını kolaylaştırdık. Böylece, 2024 üretim yılında kayıtlı üretici sayısında yüzde 4,1 ve tarımsal alanda yüzde 5,5 artış sağladık. Hedefimiz kayıtlılık oranını yüzde 100’e çıkarmaktır" diye konuştu.
Bakan Yumaklı, orman yangınlarına kısa sürede müdahale ettiklerini vurgulayarak, "Bu kapsamda 2002 yılında 73 ton olan havadan su atma kapasitemizi, rezerv güçler dahil 27 uçak ve 105 helikopterle toplam 438 tona, arazöz sayısını 650’den 1686’ya, iş makinesi sayısını ise 140’tan 831’e çıkardık. Ayrıca, 2 bin 655 yangına ilk müdahale aracını ve 14 insansız hava aracını hizmete aldık. İnsansız hava aracı kullanan Avrupa’da ilk, dünyada 2’nci ülkeyiz. Ormanlarımızı, 184’ü akıllı olmak üzere 776 kuleden 24 saat gözetliyoruz. Orman yangınlarında helikopter ve arazözlerin su alma süresini kısaltmak amacıyla 4 bin 796 yangın havuzu ve gölet inşa ettik. Böylece 40 dakika olan yangınlara ilk müdahale süresini 11 dakikaya kadar düşürdük. 25 bin orman kahramanımız, 127 bin gönüllümüzle yangınlarla mücadele ediyor ve zarar görmüş orman alanlarının tamamını ağaçlandırıyoruz. 11 Kasım Milli Ağaçlandırma Günü kapsamında 81 ilimizde, 'Geleceğe Nefes İnsanlığa Nefes' diyerek fidanlarımızı toprakla buluşturacağız. Ayrıca, ülkemizin doğal güzelliklerini koruma altına alıyor, halkımızın istifadesine sunuyoruz. 2024 yılında ilan ettiğimiz 2 milli park, 3 tabiat parkı, 1 tabiat anıtı ve 7 mahalli öneme haiz sulak alanla birlikte 671 korunan alana ulaştık" dedi.
AK Parti iktidarının 22 yıl boyunca çiftçilerin yanında olduğunu belirten İbrahim Yumaklı, "2023 yılında 68,5 milyar dolar tarımsal hasılayla Avrupa'da 1'inci, dünyada ise 9'uncu sıradayız. Ülkemiz dünya bitkisel üretiminde; 7 üründe 1’inci ve 6 üründe 2'ncidir. Geçen yıl 31 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Son 22 yılda ülke olarak hem kendi gıda ihtiyacımızı karşıladık hem de 106 milyar dolar dış ticaret fazlası verdik. 2002 yılında 98 milyon ton olan bitkisel üretimimiz yüzde 41 artışla 2023 yılında 138,6 milyon tona yükselmiştir. Bu miktar Cumhuriyet tarihinin üretim rekorudur. Bitkisel üretimde verimlilik artışına yönelik yürüttüğümüz çalışmalarla bugüne kadar kuraklığa ve soğuğa toleranslı 79 bitki çeşidi geliştirdik" dedi.
Bakan Yumaklı, vatandaşların sağlıklı ve güvenilir gıdaya ulaşabilmesi için denetim ve kontrolleri sürdüreceklerini söyleyerek, şöyle devam etti:
"2024 yılı ekim sonu itibarıyla 1 milyon 100 bin denetim gerçekleştirdik. Bugüne kadar taklit veya tağşiş yapılan ve insan sağlığını tehlikeye düşürecek gıdalar, periyodu belli olmayan zamanlarda toplu şekilde kamuoyuna açıklanıyordu. Şimdi bu duyuruları, elektronik ortamda tüketicilerimizle anlık olarak paylaştığımız bir sisteme geçtik. Gıda işletmelerinin denetim durumunun tüketicilerimiz tarafından da takip edilmesine olanak tanıyan Gıda İşletmeleri Karekod Uygulamasını hayata geçirdik. 2025 yılında bu uygulamayı zorunlu hale getireceğiz. Denetimlerin etkinliğini artırmak ve tüketicilerimizin yanlış yönlendirilmesinin önüne geçmek için mevzuat düzenlemelerine de devam ediyoruz. Vatandaşlarımızın güvenilir gıdaya erişim hakkını koruyacak, insanımızın sağlığıyla oynayanların gözünün yaşına bakmayacağız."
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2025 yılı bütçesine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Yumaklı, şu ifadeleri kullandı:
"Bakanlık olarak 2025 yılı faaliyetlerimizi yürütebilmek amacıyla, bağlı kuruluşlarımızla birlikte 178 milyar TL yatırım yapmayı, tarımsal destek tutarını 135 milyar TL’ye çıkarmayı ve depremden etkilenen illerimiz için de 11,5 milyar TL kaynak kullanmayı hedefliyoruz. Gazi Meclisimiz de uygun görürse Bakanlığımız bütçesi bir önceki yıla göre yüzde 55 artarak 438 milyar lira olacaktır. Tarım ve ormancılık sektörümüzü tüm paydaşlarla birlikte her yönüyle değerlendirmek, hedef odaklı gelişim stratejilerimizi belirlemek ve bu minvalde Bakanlığımızın geleceğe yönelik politikalarında güçlü bir referans kaynağı oluşturmak üzere; 4'üncü Tarım Orman Şurası’nı 2025 yılı nisan ayı içerisinde gerçekleştireceğiz. Tarımı güçlü ve üretken tutmak ortak bir çaba, ortak bir sorumluluktur."