This browser does not support the video element.
Bağcılar’daki Basın Ekspres Yolu’nun hemen yakınında bir AVM'nin inşaatında çalışan Uğur Akbaş ve babası İrfan Akbaş, kum yığının arasında 20 metrelik bir kazıdan deniz minaresi fosili çıkardı.
15 yıldır hatıra olsun diye ailenin evinde tutulan fosile yönelik bilgi veren Jeolog Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, bunun 10 milyon yıllık olduğunu söyledi. Prof. Dr. Üşümezsoy, buluntunun, olası büyük Marmara depremine karşı zemin dayanıklılığına dair bilgi verdiğini de dile getirdi. Prof. Dr. Üşümezsoy'a göre Yeşilköy'den Bağcılar’a doğru gelen Bakırköy kireç taşları denilen fosil, İstanbul’un büyük bir kesiminde özellikle deprem riski görülen alanlarda yer alıyor.
Deniz minaresi fosilini babasıyla 15 sene önce hafriyat kazısı yaparken bulduğunu söyleyen Uğur Akbaş, “Basın Ekspres Yolu’nun bir üst tarafında 50 metre yakınında bir hafriyat alanıydı. Yer yer kil ve kum çıkıyordu. Bu fosil ise kum yığının içindeydi. Alt tarafı betonlaşmıştı, salyangozun en üst tarafını kırıp çıkarabildik. Yaklaşık 20 metre civarındaki bir kazıdan çıkardık. Bunun yanı sıra içinden farklı fosiller de çıktı ama bütünlüğünü koruyarak çıkarabildiğimiz tek parça bu oldu. Fosili çıkarttığımız zamanlar sosyal medyayla çok fazla iç içe değildim. Hafriyat kazısından çıkardığımda görsel olarak güzel bir parça olduğunu düşündüm. Tarihi niteliği yoktur diye vitrinimize koyduk” ifadelerini kullandı.
Sosyal medyada gezerken fosil paylaşım sayfası gördüğünü anlatan Akbaş, “Sayfayı incelediğimde bende olan fosile benzerleri olduğunu gördüm. İnsanlara örnek olması açısından paylaşım yaptım ve baya ilgi gördü. Sanırım daha önce Türkiye’de fazla örneği görülmemiş. Milyonlarca yıl öncesine ait bir fosil olduğunu bilmiyorduk, bizde yeni öğrendik” diye konuştu.
Akbaş, sözlerini şöyle sonlandırdı:
“Sosyal medyada etkileşim esnasında işin uzmanlarının yaptığı yorumlardan eski bir fosil olduğunu anladım. 10 milyonlarca yıllık fosil olduğunu öğrenince ise heyecanlandım. Bu kadar eski olacağını ve ilgi göreceğini tahmin etmiyordum. Böyle bir tarihi esere sahip olmak çok güzel duygu.”
Fosilin aynı zamanda şeytan minaresi olarak bilindiğini söyleyen Jeolog Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, “Miyosen döneminin Serravallian zamanına ait 10 milyon yaşında bir fosil denilebilir. 10 milyon yıl önceki İstanbul kıyısını işaret eden kireç taşları içinde yaşamış bir canlıymış. Oluştuğu yerdeki paleocoğrafyayı gösterir. Ayrıca, Yeşilköy'den Bağcılar’a doğru gelen Bakırköy kireç taşları dediğimiz sığ denizde yaşayan bir fosildir” dedi.
Depreme karşı İstanbul’un en zayıf bölgesini deniz fosili tabakaların oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Üşümezsoy, “İstanbul’un büyük bir kesiminde özellikle deprem riski gördüğümüz alanlarda yer almaktadır. Güngören killeri dediğimiz bir kil var, o biraz daha derinde. Bu boyutuyla değerlendirdiğimizde İstanbul’da 6 – 6.5 şiddetinde yegane deprem riski taşıyan fay Kumburgaz’dır. Depreme karşı İstanbul’un en zayıf bölgesini ise Miyosen dönemine ait 10 milyon yaşlı deniz fosili tabakalar oluşturuyor. İstanbul’da Avcılar, Küçükçekmece, Bakırköy, Bağcılar, Esenler ve Topkapı’ya kadar uzanan bu istif depreme karşı en zayıf bölgeyi gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Ölü midye ve deniz minarelerinin zamanla kireç taşı oluşturduğuna değinen Prof. Dr. Üşümezsoy, “İstanbul’un deprem riskli kesimi bu fosillerin oluştuğu eski deniz kıyısıdır. Marmara Denizi kuzey kenarındaki bütün o faylar bu sedimentlerin çökelmesiyle ilişkilidir. Marmara Denizi sürekli çöken tabakalardan ve göllerden oluşmuştur. Bu da onun kenarındaki bir yapıyı oluşturuyor. Yaşayan bir sürü midye ve deniz minaresi ölüyor, zamanla çökeliyor ve kireç taşını oluşturuyor. O kireç taşları içinde olan bir fosildir. Merter’deki kireç taşları Bağcılara geçildiğinde kil taşlarına geçiyor. Aynı zamanda Bağcılar çok geniş bir bölgeyi kapladığı için en altta Güngören killeri onun üstünde ise kireç taşları var. Bu kireç taşları killere göre daha sağlam zeminler oluşturuyor” diye konuştu.
Bölgenin eskiden deniz kıyısı olduğunu aktaran Prof. Dr. Üşümezsoy, sözlerini şöyle tamamladı:
“Gürpınar killeri dediğimiz kalın bir Miyosen istifi de var. İstanbul’un Trakya kesimindeki zemin dayanıksızlığı ise yine bu noktadan kaynaklanıyor. Deprem anında heyelanlar yaratabileceği için bu bölgeler riskli oluyor.”