Roma İmparatorluğu döneminde önemli bir merkez olan Ankara kırsalını araştırmak ve klasik döneme ait yerleşimleri tespit etmek amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın izni ile Ankara Üniversitesi tarafından Eylül 2021'de Kahramankazan ilçesinde yüzey çalışmaları başlatıldı. Çalışma, geçen ay tamamlandı. Helenistik döneme ait önemli yerleşim bulgularına ev sahipliği yapan ilçenin Karalar Mahallesi'ndeki Asarkaya mevkisinde bir Galat yerleşimi keşfedildi. Yine ilçenin diğer yerleşim alanlarında yaşam sürekliliğinin olduğu tespit edildi.
Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Çiğdem Gençler Güray, Karalar Mahallesi'nde başlanan çalışmaların temelinin, 1933 yılında Prof. Dr. Remzi Oğuz Arık tarafından ortaya çıkarılan Helenistik dönem kalıntılarına uzandığını belirterek, şunları söyledi:
"İç Anadolu Bölgesi, M.Ö. 3'üncü yüzyıldan itibaren Batı'dan gelen Galat ya da diğer isimleriyle Keltlerin gelip yerleştikleri bir bölge. Bu bölgeye yerleştiklerinde kabileler halinde alanı paylaşıyorlar. Kazan bölgesi bizim daha çok Tolistobok Galatları olarak tanımladığımız kabileye ait yerleşimleri bulunduran bir yer. 1933 yılında yapılan kazılarda, bu Galatların yaşamına dair ya da o dönemi yansıtan arkeolojik verilerle karşılaşıldı. Amacımız birazcık daha anlaşılabilir hale getirmek, oraları anlayabilmek, tanımlayabilmek. Bu amaçla da biz hem Karalar'da hem de Karalar çevresinde, Kahramankazan'ın diğer köylerinde de dolaşarak bir alan taraması yaptık ve bu alan taraması sonucu da Karalar'ın, Helenistik dönem için Roma öncesi için hem duvar kalıntıları olarak hem yapısal oluşumlar ve mezar buluntuları olarak önemli bir merkez olduğunu gösteriyor bize. Yapılan kazılarda ortaya çıkmış mezarlarla oranın bir merkez olduğu, Galat yerleşimi olduğu anlaşılıyor. Kazan'ın diğer yerleşimlerine baktığımızda ise köylerde bir yaşam sürekliliğinin olduğunu tespit ettik. Fethiye gibi Kınık gibi Dağyaka gibi yerlerde de köy yaşantısını yansıtan basit yerleşimlerden oluşan yaşam alanlarıyla karşılaşıldı. Bu şekilde aslında Kahramankazan'a baktığımızda antik dönemden günümüze kadar ulaşan bir sürekliliği tespit edebildiğimizi söyleyebiliriz.”
Yüzey araştırmaları sonucunda kırsal ve basit mekanlardan oluşan yaşantı izlerine rastladıklarını ve o dönemden kalan tek izin, seramik parçaları olduğunu belirten Doç. Dr. Güray, "Seramikler üzerinden oralarda küçük kırsal yerleşimlerin, köylerin olduğunu tespit edebiliyoruz. Bu da bu zamana kadar daha önceden yapılmamış bir çalışma olduğu için Ankara'nın civarındaki Helenistik, Roma ve Bizans dönemine ait yerleşimleri tespit etmemiz açısından güzel bir veri oldu bizim için. Biz aslında Ankara'nın daha çok Roma dönemini biliyoruz, merkezi biliyoruz, burası bir eyalet başkenti. Fakat Ankara'nın biz Roma döneminden itibaren kırsalını çok bilmiyorduk. Onun üzerine yeni bilgiler ortaya çıkaracağımızı umuyoruz. Bu da aslında Ankara tarihine çok şey katacaktır, çok bilgi katacaktır. Karalar bizim için o açıdan önemli, bu dönemi yansıtan bir yaşam alanını gösteriyor. O yüzden Galatlıları, Ankara'nın en azından Helenistik dönemini ve Galatlıların hem yerleşim alanlarını hem de Galatlıların kültürel anlamdaki değişimlerini tespit edebilmek amacıyla, belki bundan sonra yapacağımız çalışmalar, yeni şeyler ortaya koyacaktır diye umuyoruz" diye konuştu.
4 yıldır sürdürdükleri projenin kitaplaşarak kamuoyuna sunulacağını ifade eden Doç. Dr. Güray, "Kahramankazan'daki çalışmalar bu zamana kadar yapılmamış bir çalışma olduğu için ve Ankara civarındaki Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait yerleşimleri tespit etmemiz açısından güzel bir veri oldu ilerisi için. Amacımız aslında birazcık daha Ankara'nın Roma öncesini, Helenistik dönemini anlamak istiyoruz. Galat yerleşimlerini anlamak istiyoruz. Çünkü Ankara'nın Galat dönemi, evet tarihsel kaynaklarda çok bahsedilen bir dönem, arkeolojik olarak çok bilinmeyen dönemlerden bir tanesi. Karalar bizim için o açıdan önemli. Bu dönemi yansıtan bir yaşam alanını gösteriyor. O yüzden Galatlıları, Ankara'nın en azından Helenistik dönemini ve Galatlıların hem yerleşim alanlarını hem de Galatlıların kültürel anlamdaki değişimlerini tespit edebilmek amacıyla, bundan sonra yapacağımız çalışmalar yeni şeyler ortaya koyacaktır" ifadelerini kullandı.
Karalar'da yürütülen çalışmalar sonrasında bölgeyi definecilerin işgal ettiğini de söyleyen Doç. Dr. Güray, "Ne yazık ki arkamızdan daha çok definecilerin dolaştığını duyuyoruz. Karalar'da yaşanan defineci çalışmaları oradaki tahribatı gittikçe artırdı. Orası bir kültürel değer. Sadece Karalar değil, Türkiye'nin her yerinde çok sayıda arkeolojik kalıntıyla karşılaşılıyor. Halkımızı eğitmemiz gerekiyor. Bir kayanın içerisinde, bir duvarın içerisinde define yok. Karalar'da dinamitle patlatılan yerler vardı. Burası bozuldu artık, eskisi gibi olmayacak. Binlerce yıl beklemiş yapıyı defineciler patlattı" dedi.