Beykoz Anadoluhisarı’ndaki tarihi yalı, Köprülü ailesinden Sadrazam Amcazade Hüseyin Paşa için 1697-1699 yılları arasında inşa edildi. Karlofça Antlaşması’nın imzalandığı yalı olarak da bilinen tarihi yapı, Boğaziçi’nin günümüze kadar ulaşan en eski yalılarından biri.
Zaman için kaderine terk edilen Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı, 1990’lı yıllarda yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Anıtlar Kurulu devreye girerek yalının restore edilmesi için kamu kurumları ile yazışmalar yaptı ancak sonuç alınamadı. Yıkılma riskine karşı askıya alınan tarihi yalının kaderi, 2007 yılında değişti.
Amcazade Hüseyin Paşa Vakfı’na ait olan yalı için “restore et-işlet-devret” modeli ile Vakıflar Meclisi’nin 11 Nisan 2007 tarihli kararı ve dönemin Başbakan Yardımcısı Mehmet Ali Şahin’in 24 Mayıs 2007 tarihli onayı ile Ali Ağaoğlu’na ait Akdeniz İnşaat ve Eğitim Hizmetleri A.Ş. ile 25 yıllık kira sözleşmesi imzalandı.
O günden beri tarihi yalıyı otele dönüştürmek için süren imar planı çalışmalarına İBB Meclisi’nin 13 Şubat 2020 tarihli oturumunda son nokta konuldu. Tarihi yalının bulunduğu toplam 8 bin 711 metrekarelik parselin “yeşil alan” olan fonksiyonunun iptal edilerek “turizm tesisi alanı” ilan edilmesi teklifi, oybirliği ile reddedildi.
2018 YILINDA BELGE İSTENMİŞTİ
Oturumda, 2018 yılında İBB Meclisi’nde alınan; “tescilli yapılara ilişkin kurul kararları, bilgi, belge ve projeler iletildikten sonra plan değişikliği teklifinin değerlendirilmesi” yönündeki karar sonrasında gelen belge ve bilgilerin değerlendirildiği komisyon raporu oya sunuldu.
Raporda, gönderilen belgelerde konunun uzmanları tarafından yapılan incelemeler sonucunda, parselin güney batı ucundaki rıhtım ve yaya yolunun kullanımına ilişkin deniz tarafına eklenen rıhtım büyümelerine ait bilgi ve belgeye rastlanmadığı belirtildi.
RESTORASYON PROJESİ KURULA İLETİLMEDİ
Raporda, teklif ile ilgili İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından en son alınan 6 Kasım 2018 tarihli karar da yer aldı. Kurul kararında, kazılar sırasında sonradan ortaya çıkan 1. ve 2. Harem yalılarının restorasyon/rekonstrüksiyon projelerinin kendilerine iletilmediği, projeler iletildikten sonra teklifin değerlendirilebileceği kaydedildi.
YEŞİL VURGUSU
Teklife ilişkin İBB Planlama Müdürlüğü değerlendirmesinde de “yeşil” vurgusu yapıldı. Boğaziçi Kanunu’na göre Boğaziçi’ndeki yeşil alanların korunmasının esas olduğuna dikkat çekildi. Yeşil alan fonksiyonuna sahip parselin eşdeğer bir alan gösterilmeden iptal edilip turizm tesisi alanına alınması mevzuata aykırı bulundu.
Son kurul kararını ve plana ilişkin görüşleri değerlendiren AKP’li ve CHP’li meclis üyelerinden oluşan İmar ve Bayındırlık Komisyonu da plan değişikliği teklifinin reddedilmesini uygun buldu. Komisyon raporu meclis oturumunda oybirliği ile kabul edilerek tarihi yalıyı otele çevirecek plan değişikliği reddedildi.
TARİHİ ESER LİSTESİ
Boğaza nazır arazide; 1. grup korunması gerekli kültür varlığı olarak tescillenmiş Amcazade Köprülü Hüseyin Paşa Yalısı ile birlikte daha sonra yapılan kazılarda ortaya çıkan Divanhane binası Kuzey Yalısı (Aynalı Yalı), Hasan Ağa Konağı, 1. Harem Yalısı (Affan Bey Yalısı), 2. Harem Yalısı (Köprülüzade Ahmet Bey Yalısı), Güney Yalısı (Hüseyin Paşazade Ahmet Bey Yalısı) ve rıhtım kalıntıları bulunuyor.
