Habertürk yazarı Muharrem Sarıkaya, milletvekili dokunulmazlığı konusunda iktidarın bir adım atabileceği sinyali verdiği yönünde açıklamalar yaptığına dikkat çekti.
Sarıkaya, "Eğer ki Gergerlioğlu hakkındaki dosya da Berberoğlu’nda olduğu gibi uygulanır ise milletvekilliği düşecek, sayı 16’ya çıkacak. Dokunulmazlığı kaldırılanlar hakkında da ardı sıra mahkumiyet kararları gelir ve milletvekillikleri düşerse bir anda ara seçimi bulabiliriz" ifadelerini kullandı.
Sarıkaya, yazısında şunları kaydetti:
REFORM, yeni Anayasa derken, öyle görünüyor ki bu haftadan başlamak üzere milletvekili dokunulmazlığı konusuna odaklanacağız.
İlk sinyalini bir süre önce MHP lideri Devlet Bahçeli vermişti.
AK Parti yöneticileri de son iki gündür yaptıkları açıklamalarla bu yönde adım atılacağının işaretini verdi.
AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, 9 HDP milletvekili hakkında fezleke gelmesi halinde, “dokunulmazlıklarının kaldırılması için gereğini yapacaklarını” bildirdi.
TBMM’de bulunan dokunulmazlık dosyası sayısı 1192…
En son ağırlıklı bölümü HDP’lilere ait 23 milletvekilinin dokunulmazlık dosyası geçen Aralık ayında TBMM’ye ulaştı.
Şimdi de 9 milletvekilinin fezlekesinin TBMM’ye teslimi için işlemlerin başlatıldığı açıklandı.
Bunlar da eklendiğinde TBMM’deki dokunulmazlık dosyalarının sayısı 1201 sayısına ulaşacak.
Bu dosyalardan 922’si 56 HDP’li, 243’ü de 97 CHP’li hakkında; geri kalan da diğer partilerin milletvekilleriyle ilgili…
Tartışma da tam bu noktada başlıyor…
TBMM’de hakkında mahkemeler tarafından yollanmış dosyası bulunan milletvekilleri için nasıl bir yol izlenecek?
İKİ YOL VAR
Bugüne kadar uygulanmış iki farklı yol var.
İlki bugün de tartışması devam eden, 2016’da gerçekleşen Geçici 20’nci maddeye benzer tek maddelik Anayasa değişikliği…
Anımsanırsa, AK Parti o dönem de HDP üzerinden milletvekili dokunulmazlığını tartışmaya açmıştı.
Tartışmalar o boyuta geldi ki 2016’daki Anayasa değişiklik teklifine CHP de destek vererek referanduma gerek duymayan oyla Meclis’ten geçmesini sağladı.
CHP’lilerin de arasında bulunduğu 138 milletvekilinin dokunulmazlığı kaldırıldı.
Bazı milletvekilleri bu nedenle hapse girince, bu destek CHP’de eleştiri konusu olmaya hala devam ediyor.
İkinci yol ise Anayasa değişikliğine ihtiyaç duymadan, Anayasa Adalet Karma Komisyonu kararı ile bazı milletvekillerinin dosyasının ele alınıp Genel Kurul’a gönderilmesi.
Nitekim TBMM Başkanı Şentop da dün yaptığı açıklamadaki şu cümlesi ile bu iki duruma işaret etti:
“Daha önce topluca 2016 yılında dokunulmazlıklarla ilgili kaldırılma yoluna gidilmişti. O da belirli bazı suçlarla ilgili dosyaların kaldırıldığının örnekleri daha önce de var. Yakın zamanda da bir örnek yaşanmıştı...”
Son örnekten kastı kadına tacizde bulunduğu gerekçesiyle dosyası öne çekilen HDP Mardin Milletvekili Tuma Çelik’in durumu...
AK Parti yöneticileri ile dünkü sohbetimden de anladım ki kendileri de ikinci yolu düşünüyor.
Yani TBMM Başkanı Şentop’un da HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun milletvekili olmasına karşın yargılanmasına devam edilmesi ve Yargıtay tarafından cezasının onanmasına benzer süreci TBMM’de de hayata geçirmek…
Gerekçe ise devlete karşı işlenen suçlarda dokunulmazlığın çalışmayacağına yönelik yaklaşım…
Ancak bugüne kadar bekleyen dosyaların bir anda ayrılıp Karma Komisyon’dan Genel Kurul’a sevki olası değil.
Çünkü gelen fezleke, mahkumiyet kararı değil.
Ayrıca her bir dosyanın da tek tek ele alınıp, her biri için ayrı savunma mekanizmasının da işletilmesi gerekiyor.
“ANAYASA’YA GEÇİCİ MADDE LAZIM”
Bu kadar milletvekili için böyle bir sürecin işletilse bile Genel Kurul’da toplu oya tabi tutulmasının da imkanı yok.
Çünkü suçun şahsiliği ilkesine aykırı...
Ayrıca Anayasa Hukuku alanında çalışmalarıyla bilenen Doç. Dr. Ozan Ergül’e göre toplu olarak kaldırma söz konusu olacaksa 2016’daki Anayasa’nın Geçici 20’nci maddesine benzer bir düzenlemeye ihtiyaç var.
Böyle bir düzenleme olmadan, milletvekillerinin dokunulmazlık dosyaları arasında farklılık yaratıp, bir bölümünü getirirken diğerlerini getirmeme yoluna gidilmesi de hukuk sorunu üreteceği görüşünde.
Ozan Ergül’e göre geçmişte de görülen bazı istisnai uygulamaların Karma Komisyon’dan toplu hale dönüştürülmesi problem yaratır.
“HEDEF MİLLET İTTİFAKI”
Aslında CHP de meseleye böyle bakıyor, geçici bir Anayasa düzenlemesi gerektiği görüşü savunuluyor.
CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, AK Parti’nin Millet İttifakı içinde farklılık yaratma çabasının gerisinde bunun yattığını belirtip ekledi:
“Bunun dışında yapamazlar. Bir Anayasa değişikliğinde ittifak yaptığımız partiler arasında ayrışma yapmayı amaçlıyor; onları farklı tutum alamaz hale getirmek için uğraşıyor…”
İYİ Parti Grup Başkanvekili Müsavat Dervişoğlu da düzenlemeye ihtiyaç olduğunu belirtti, HDP’lilerle ilgili düzenleme gelirse kişisel olarak karşı çıkmayacağını bildirdi.
ARA SEÇİM SÜRPRİZİ
Ancak dokunulmazlıkların kaldırılması sonrasında yaşanabilecek sürprizlere de açık bir durum.
Nedeni de şu ana kadar TBMM’de eksilen üye sayısının 15’e ulaşmış olmasında yatıyor.
Eğer ki Gergerlioğlu hakkındaki dosya da Berberoğlu’nda olduğu gibi uygulanır ise milletvekilliği düşecek, sayı 16’ya çıkacak.
Dokunulmazlığı kaldırılanlar hakkında da ardı sıra mahkumiyet kararları gelir ve milletvekillikleri düşerse bir anda ara seçimi bulabiliriz.
Çünkü Anayasa gereği TBMM’de boşalan üye sayısı yüzde 5’e yani 30 sandalyeye ulaştığında üç ay içinde ara seçim zorunlu.
Belki yargılamalar seçime kadar tamamlanmaz, erken karar çıkmaz diyenler olabilir.
Ancak böyle bir süreçte mahkemelerin üzerinde oluşabilecek kamuoyu baskısı da göz ardı edilemez.
Unutulmasın ki zamanında yapılacaksa seçime de iki yıl var…
***
Türkiye’de, son aylarda başlayan “HDP’nin kapatılması” tartışması git gide büyüyor.
Önce MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, ocak ayında “HDP'nin kapatılması adalete aykırılık teşkil etmeyecektir” dedi. Bahçeli ardından, Yargıtay'a HDP'nin kapatılması konusunda çağrıda bulundu.
AKP’den “HDP’nin kapatılmasına” yönelik somut bir adım atılmazken, kulislerde AKP’nin parti kapatma yerine dokunulmazlıkların kaldırılmasından yana olduğu iddia edildi.
MHP liderinin ve AKP’nin HDP’ye yönelik açıklamalarından sonra dikkat çeken gelişmeler yaşandı.
HDP’Lİ VEKİLLER İÇİN FEZLEKE
Kobani soruşturması kapsamında, HDP’li 9 vekil Fatma Kurtulan, Garo Paylan, Hüda Kaya, Meral Danış Beştaş, Hakkı Saruhan Oluç, Serpil Kemalbay Pekgözegü, Sezai Temelli, Pero Dundar ile Pervin Buldan hakkında fezleke düzenlendi. Sebep, 6-8 Ekim 2014'deki “Kobani Olayları” üzerine 9 sene sonra hazırlanan, içerisinde HDP’li vekillerin de olduğu iddianameydi.
Hemen ardından, Yargıtay 16. Ceza Dairesi, HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu'na, "Terör örgütü propagandası yapma" suçundan verilen 2 yıl 6 ay hapis cezasını onadı.
Ertesi gün, A Haber yayınına katılan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, HDP Ağrı Milletvekili Dirayet Dilan Taşdemir’in, Gara’da terör örgütü PKK ile görüştüğünü öne sürdü. Nitekim Gergeroğlu ve Taşdemirin de dokunulmazlıklarının kaldırılmasına yönelik adımların atılması bekleniyor.
Ayrıca, Van Cumhuriyet Başsavcılığı HDP’li 5 milletvekili hakkında soruşturma başlattığını açıkladı. HDP Ağrı Milletvekili Berdan Öztürk’ün Van’da DBP İl Başkanlığı öncülüğünde 8 Ocak’ta basın açıklamasındaki konuşması ile Van milletvekilleri Sezai Temelli, Muazzez Orhan Işık, Tayip Temel ve Murat Sarısaç’ın sosyal medyadaki paylaşımlarını incelemeye aldı. HDP’li 5 milletvekili hakkında “Türk milletini Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni, devletin kurum ve organlarını aşağılama”, “Halkı kin ve düşmanlığa tahrik” suçlarından soruşturma başlattı.
Dün ise TBMM Başkanı Mustafa Şentop, “Meclis'te başka fezlekeler de var. Meclise gelince karma komisyona iletiyoruz. Meclis’e geldiğinde gereken yapılır” dedi.
ANAYASA’DAKİ “ARA SEÇİME GİDİLİR” MADDESİ
HDP’ye yönelik fezlekeler ve cezalarla birlikte, Anayasa’nın 78’inci maddesi tartışılmaya başlandı.
78’inci maddede şu ifadeler yer alıyor: “Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliklerinde boşalma olması halinde, ara seçime gidilir. Ara seçim, her seçim döneminde bir defa yapılır ve genel seçimden otuz ay geçmedikçe ara seçime gidilemez. Ancak, boşalan üyeliklerin sayısı, üye tamsayısının yüzde beşini bulduğu hallerde, ara seçimlerinin üç ay içinde yapılmasına karar verilir.”
Yani bu maddeye göre, Meclis üye tam sayısının 600 olduğu bilinirken, yüzde 5’i yani 30 vekilin düşmesi halinde ara seçim kararı veriliyor.
TBMM verilerine bakıldığında ise Meclis’te şu an, ölüm, Bakan olarak atanma ve vekilliğin düşürülmesi gibi sebeplerle kayıtlı vekil saysının 585’e düştüğü görüldü.
Anayasa’nın 78’inci maddesine göre ise “Üye tamsayısının yüzde beşi” yani vekil sayısının 570’e düşmesi halinde ara seçime gidiliyor.
Hali hazırda, hakkında fezleke hazırlanan 9 HDP’li vekille Soylu’nun PKK ile görüştüğünü söylediği HDP’li Taşdemir ve cezasını onanan HDP’li Gergerlioğlu’nun da olası vekilliğinin düşürülmesi durumunda Meclis’te 569 vekil kalıyor. Dolayısıyla ara seçim kararı çıkıyor.
Mevcut siyasi iklim ve HDP’ye yönelik kampanyalar ise fezleke kararlarının arkasının geleceğini düşündürüyor. Ayrıca, TBMM’de bulunan dokunulmazlık dosyası sayısı 1201, bu dosyalardan 922’si 56 HDP’li, 243’ü de 97 CHP’li hakkında.
“DOKUNULMAZLIKLARI KALDIRIP BELKİ BİZİ TUTUKLAYACAKLAR”
Konuyla ilgili Cumhuriyet’e açıklamada bulunan HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Garo Paylan, HDP’ye yönelik kumpas davalara başvurulduğunu söyledi. Paylan, vekilliklerin düşürülüp, ara seçime gidileceğine yönelik tartışmalarla ilgili, “Dokunulmazlıkları kaldırıp belki bizi tutuklayacaklar. Ama vekillik gitmemiş olacak” dedi. Paylan, HDP’li bazı vekillerin, vekilliklerinin düşürülmesi için iktidar tarafından ciddi bir çalışma yapıldığını belirtti.
Garo Paylan şunları söyledi:
“Bu davalar kumpas davaları. AKP’nin derdi 2023’ü geçirmek. Bu davalardan herhangi bir şey çıkması söz konusu olamaz. Dokunulmazlıkları kaldırıp belki bizi tutuklayacaklar. Ama vekillik gitmemiş olacak. Bazı vekillerimizin vekilliklerini düşünmeyi hesaplıyorlar. Önceki dönemde de vekillerimiz tutuklandı ama vekillikleri düşmedi. Tutuklu kaldılar ama vekillikleri düşmedi. Bazı vekillerimizin davaları devam ediyor tabi ki kuşkumuz var. Mesela Ömer Faruk Gergerlioğlu için özel bir operasyon yaptılar. Onu susturmak için yaptılar. Bunu Demokles’in kılıcı gibi kullanacaklar. Kim onların damarına basıyor, kim muhalefet yapıyor, onun dosyasını öne çekip vekilliğini düşürebilirler.”
Yargılamaların 2023’e kadar tamamlanamayacağına yönelik görüşler mevcutken, kulislerde mahkemelerin HDP’li vekiller hakkında hızla karar vermesi için baskıyla karşı karşıya olduğu konuşuluyor.
