Birgün'den Mustafa Kömüş'ün haberine göreÜlke tarihinin en kritik seçimlerine sadece bir hafta kaldı. Ülkeyi 21 yıldır yöneten AKP iktidarı bugüne kadarki en zayıf olduğu seçime giriyor. Hemen hemen tüm kamuoyu araştırmaları Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nu, Cumhur İttifakı’nın Adayı Recep Tayyip Erdoğan’ın önünde gösteriyor. Seçimin ilk turda bitebileceğini söyleyen araştırmalar dahi var.
Şüphesiz ki bu durumda başkanlık sistemine geçildiğinden beri ülkenin geldiği ekonomik durum ve demokrasinin gerilemesi oldukça etkili. AKP’nin izlediği ekonomik politikalar nedeniyle son yıllarda halk tamamen yoksullaşırken gelir adaletsizliği de adeta zirve yaptı. Rakamlarla oynayarak enflasyonu düşük göstermeye çalışan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bile bu gerçeği gizleyemiyor. AKP patronları, zenginleri daha zengin ederken yoksulları ise daha da yoksullaştırdı. Üstelik her alanda ayrımcılığa maruz bırakılan kadınlar da bundan nasibini aldı.
Rakamlarla ve verilerle AKP’nin ülkeyi getirdiği hal şöyle:
•ALIM GÜCÜ DÜŞTÜ: Ipsos’un geçen yıl eylül ayında yaptığı araştırmaya göre ülkedeki her 10 kişiden 8’inin alım gücü düştü. Yine sene başında yapılan asgari ücret zammı da eridi. Maaşı 8 bin 506 TL olan asgari ücretlinin alım gücü yılbaşından bu yana 6 bin 911 liraya kadar geriledi.
•GELİR ADALETSİZLİĞİ: TÜİK verilerine göre 2022’de en zenginlerin toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre yüzde 1,3 artarak yüzde 48’e çıktı. En yoksulun payı ise yüzde 6’da kaldı. Emeğin milli gelirden aldığı pay ise geçen yıl 26,9’dan 23,7’ye geriledi. Buna karşın sermayenin payı ise yüzde 46,9’a yükseldi. Ayrıca Oxfam ve Development Finance International’ın hazırladığı 2022 Eşitsizliği Azaltma Taahhütleri Endeksi’ne göre Türkiye, OECD ülkeleri içinde gelir adaletsizliğinde lider konumda.
• KADINLARA AYRIMCILIK: Hemen her alanda ayrımcılığa uğrayan kadınlar iş hayatında da aynı durumla karşı karşıya. Aynı işte çalışan kadınlar, erkeklerin sadece yüzde 72’si kadar kazanıyor. Üstelik bu oran yükseköğretim mezunlarında yüzde 68’e düşüyor.
•İNSANİ GELİŞİM ENDEKSİ: Türkiye, İnsani Gelişme Endeksi’nde (İGE) 6 sıra birden gerileyerek 191 ülke arasında 48’inci oldu. Türkiye’nin sıralaması, toplumsal cinsiyet eşitliğindeki gelişmeler dahil edildiğinde gerilere düşüyor.
Buna göre Türkiye’de erkekler kadınlara oranla daha yüksek insani gelişme seviyelerinden yararlanıyor ve 170 ülke arasında 65. sıraya geriliyor.
•HALK MUTSUZ: Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 34 ülkede gerçekleştirilen geleneksel yıl sonu Global Mutluluk Araştırması’nın sonuçlarına göre ülkede mutluluk oranı sadece yüzde 37. Türkiye en mutsuz 5 ülkeden biri oldu. OECD’nin “Sosyal ve Duygusal Beceriler” araştırmasının sonuçları da Türkiye’deki çocukların içinde bulunduğu olumsuz durumu gözler önüne serdi. 15 yaş grubundaki öğrencilerin yaşam doyumu ortalaması 6,30 puanla OECD ülkeleri arasında son sırada yer aldı.
•BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ: Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün hazırladığı 2023 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Türkiye, geçen yıla göre 16 sıra gerileyerek 180 ülke içerisinde 165’inci sırada yer aldı.
•DEMOKRASİ ENDEKSİ: İngiltere merkezli araştırma ve analiz şirketi Economist Intelligence Unit (EIU) tarafından yapılan değerlendirmeye göre Türkiye demokrasi endeksinde 167 ülke arasında 103’üncü sırada yer aldı. Türkiye’nin ortalama puanı 2012’deki 5,76 seviyesinden 2022’de 1,41 puan düşerek 4,35’e geriledi.
•YOLSUZLUK ENDEKSİ: Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün Yolsuzluk Algı Endeksi’ne göre Türkiye Yolsuzluk Algı Endeksi’nde 180 ülke arasında 36 puanla 101’inci sırada yer aldı. 2013 yılı ile kıyaslandığında Türkiye 14 puan kaybederek 48 sıra birden geriledi.
•SEFALETTE ZİRVEDE: Enflasyon ve işsizliğin toplamından oluşan Sefalet Endeksi’nde Türkiye 93,3 puanla en yakın takipçisi 89,9 puandaki Arjantin’e fark atarak birinci oldu.
•YOKSULLUK: 2016 yılında yoksulluk sınırı altında yaşayanların oranı yüzde 14,03’ken TÜİK’in son açıkladığı veri olan 2021’de ise bu oran yüzde 16,6’ya yükseldi. Yoksulluk oranı ise 20,1 olarak gerçekleşti. Geniş ailelerin ise yüzde 27,2’si yoksulluk sınırının altında yaşıyor.
