Rus Rosatom, Mersin-Akkuyu’da her biri bin 200 megavatlık, toplam 4 üniteden oluşan 4 bin 800 megavat gücünde Türkiye’nin ilk nükleer santralını inşa ediyor. İlk ünitenin, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100’üncü yılına, bir başka deyişle 2023’e yetiştirilmesi hedefleniyor. Diğer ünitelerin de birer yıl arayla işletmeye girmesi ve elektrik üretimine başlaması öngörülüyor.
Devletin sahip olduğu santralları işleten Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), Türkiye ile Rusya arasında yapılan anlaşma gereğince Akkuyu Nükleer Santralı’nda üretilecek elektriğin ilk 2 ünitede yüzde 70’ini, kalan 2 ünitede de yüzde 30’unu 15 yıl boyunca 12.35 dolar/sentten satın alacak. Ruslar, 15 yılın ardından ürettikleri elektriği piyasaya satacak. Santralın, işletme süresi 60 yıl.
Akkuyu Nükleer Santral projesi, son günlerde peş peşe yaşanan kazalar ve işçi ölümleriyle sarsılıyor. Santral, 2019 yılında da reaktörün oturacağı temelin bazı bölümlerinde yaşanan “çatlak”larla gündeme gelmişti. Türkiye Atom Enerji Kurumu’nun (TAEK) uyarısı üzerine çatlak olan bölüm ya da bölümler tümüyle kırılmıştı. Daha sonra bir kez daha çatlak oluşmuş, beton kırılmış ve sorunlu bölümlerde temel yeniden atılmıştı.
Santralın temelinde oluşan çatlak henüz belleklerde önemini ve tazeliğini korurken, inşaat sahasında sorunların ardı arkası kesilmiyor. Kısa süre önce trafo patladı ve yangın çıktı. Yağışlar sonrasında şantiye yemekhanesini su bastı. Hemen ardından da sahada işçi ölümleri yaşandı.
UYARILAR ETKİLİ OLMUYOR
Peki, Ankara ne yapıyor? TAEK’in yerine kurulan Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK), Akkuyu’da santralı inşa eden Rus şirketle belli aralıklarla koordinasyon toplantısı yapıyor. Santralın inşaatı ve sağlıklı işletmecilik kapsamında “güvenlik” eksenli olarak proje gözden geçiriliyor. Toplantılarda, iş güvenliği ve işçi sağlığı konusu da konuşuluyor. NDK’nın, her defasında sahada en üst düzeyde güvenlik önlemi alınması için uyarıda bulunduğu belirtiliyor.
Bu uyarılara karşın Kasım ayının ilk günlerinde bir işçinin yüksekten zemine düşerek, bir işçinin de elektrik akımına kapılarak yaşamlarını yitirmesi sahada güvenlik önlemlerinin ve dolayısıyla projenin daha yoğun biçimde sorgulanmasına neden oldu.
Enerji kaynakları, bu konudaki sorular üzerine, sahada 15 bin dolayında çalışan bulunduğunu belirterek, “Üç ünitede inşaat devam ediyor. Dördüncü ünitenin inşaat lisansı verildi. Yoğun bir mesai ve imalat söz konusu. 15 bin dolayında çalışan var. Çalışanların sağlığı ve iş güvenliği için gereken uyarılar yapılıyor. Buna karşın yüksekten düşerek bir işçinin öldüğünü öğrendik” dedi.
Kaynaklar, iş güvenliğiyle ilgili sahada yeni bazı adımlar atılması gerektiğine işaret etti.
RUSLAR, İLK ÜNİTE İÇİN 2025 TAAHHÜDÜNDE BULUNDU
Santralın, bin 200 megavatlık ilk ünitesinin, 2023 yılına yetiştirilmesi ve bu tarihte elektrik üretimine başlaması zor görünüyor. Uzmanlar, 2018 yılının Nisan ayında birinci ünitenin inşaat lisansının alındığını belirterek, her bir ünite için 7 yıllık bir sürecin öngörüldüğünü kaydetti. Uzmanlar, inşaatın tamamlanmasının hemen ardından aylarca sürecek test işleminin devreye gireceğini kaydetti. Uzmanlara göre Ruslar, 1 Temmuz 2025’te ilk ünitenin devreye alınması taahhüdünde bulundu. Santralda, bu tarihten önce düzenli elektrik üretimine geçilmesi beklenmiyor.
Bu durumda ikinci ünite 2026, üçüncü 2027 ve son ünite 2028 yılında işletmeye girecek ve elektrik üretmeye başlayacak.
İKİNCİ VE ÜÇÜNCÜ SANTRALLER…
Hükümet, ikinci hatta üçüncü nükleer santralı da inşa etmek istiyor. İki santralın da Karadeniz kıyısına yapılmasına kesin gözüyle bakılıyor. Kırklareli-İğneada ve Sinop ikinci ve üçüncü santralın inşa edileceği adresler olarak öne çıkıyor.
Görünen o ki, Türkiye’nin nükleer santral serüveni daha uzun yıllar konuşulacak, bu zahmetli yolculuğa gözyaşı eşlik edecek...
